Matrah Artırımı Nedir? Nasıl Yapılır?
Matrah artırımı; herhangi bir gerçek veya tüzel kişiliğin önceki yıllarda faturasız veya resmi olmayan yöntemler sonucunda elde ettiği gelirlerin resmileştirilmesini sağlamak için Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürürlüğe alınan bir uygulamadır.
- Vergi Matrahı Artışı Nedir?
- Matrah ve Vergi Artırımı Neden Önemlidir?
- Matrah Artırımından Kimler Faydalanır?
- Vergi ve Matrah Artırımından Kimler Faydalanamaz?
- Hangi Vergi Türlerinde Matrah Artırımı Yapılır?
- Hangi Dönemler İçin Matrah Artırımı Yapılabilir?
- Hangi Durumlarda Vergi ve Matrah Artışı Yapılmalıdır?
- Matrah Artışı Kararı Almak Vergi İdaresinde Olumsuz Bir İzlenim Yaratır Mı?
- Vergi ve Matrah Artırımı Maliyeti Nedir?
- 2023 Vergi ve Matrah Artırımı Başvuru Tarihi Ne Zaman?
- Matrah ve Vergi Artırımında Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
- 2023 Vergi ve Matrah Artırımı Nasıl Ödenecek?
- Matrah ve Vergi Artırımına İlişkin Vergi Taksitle Ödenebilir Mi?
- Matrah Artırımı Hesaplaması Nasıl Yapılır?
- Acil Nakit İhtiyacınız İçin Figopara Yanınızda!
Matrah artırımı uygulaması sonucunda vergi dairesi, gerçek veya tüzel kişiliklerin ticari hareketlerini genel olarak incelemeye almaz. Bu durum doğru beyanların gerçekleşmesine sebep olurken Gelir İdaresi Başkanlığının da yükünü azaltır.
Matrah artırımı, vergi mükellefleri açısından bir nevi af olarak bilinir. Vergi affından yararlanmak isteyen tacirler, kendi istekleri üzerine geçmiş bütün dönemleri için vergi affından faydalanamazlar. Yalnızca Gelir İdaresi Başkanlığının izin vermiş ve yürürlüğe almış olduğu yıllar için matrah artırımından yararlanır.
Ticari hareketlerinin ve defter kayıtlarının doğruluğu açısından şüphe duyan tacirler matrah artırımı yaparak firmalarının gelecekte daha çok cezai yük altına girmesinden kurtulmuş olur. “Matrah artırımı nasıl yapılır?” sorusuna ise mali müşavirler tarafından beyanname düzenleme programları kullanılarak yapıldığı cevabı verilebilir.
Vergi Matrahı Artışı Nedir?
“Vergi matrahı nedir?” sorusuna cevap olarak; firmaların belirli bir dönem içerisinde ödemiş oldukları vergileri hesaplamak için esas alınan rakamlar cevabı verilebilir. Bir gerçek veya tüzel kişilik vergi matrahı artışı kararı aldığı sırada önceki yıllarda gerçekleştirmiş olduğu mal veya hizmet satışları rakamlarını yükseltmiş olur. Bu durum gerçekleştiği sırada vergi matrahı yükseleceği için önceki dönemlerde ödememiş olduğu gelir veya kurumlar vergisi, katma değer vergisi yükümlülüklerini de yerine getirir. Mükellef tarafından bilerek ve isteyerek artırılan vergi matrahı, önceki dönemlerde beyanı gerçekleşmemiş olan gelirleri kapsar.
İlk olarak bakıldığında firmanın vergi ödeyeceği düşünüldüğünde uygulanmak istenmeyebilir fakat matrah artırımları firmaların ve şirket ortaklarının mali geleceklerini teminat altına alacağından dolayı dikkatle karar verilmesi gereken bir husustur.
Firma, yıllar sonra kapansa dahi vergi müfettişleri tarafından incelenmek istenebilir. Matrah artırımı gerçekleştirildiğine dair vergi dairesine bilgi verildikten sonra incelemelerden vazgeçilir. Ayrıca vergi müfettişleri, firmaların matrah artırımı yapıp yapmadıklarını denetledikten sonra incelemeye alır.
Matrah ve Vergi Artırımı Neden Önemlidir?
Herhangi bazı sebeplerden dolayı gelirlerini önceki yıllarda veya dönemlerde beyan etmekten çekinmiş olan gerçek veya tüzel kişilikler, temel anlamda matrah artırımı ile vergi incelemelerinden kaçınır.
Önceki dönemlere ilişkin gelirleri tekrar gündeme getirerek vergi dairesi nezdinde saygınlık kazanmış olan mükellef, gelecek dönemlerde inceleme konusu olmaz. Matrah artırımı mükellefin her istediği zamanda gerçekleştirebileceği bir uygulama olmadığından, Gelir İdaresi Başkanlığının matrah artırımı uygulamasını yürürlüğe sokması sonucunda mükellefler bu sistemden yararlanır.
Matrah Artırımından Kimler Faydalanır?
Matrah artırımından yararlanabilmeleri için firmaların ticari usulde gelir sağlamaları önemlidir. İlgili bazı beyannameleri düzenlemek ve beyan etmek durumunda olan gerçek veya tüzel kişiliklerin tamamı matrah artırımından faydalanabilir.
Şahsi olarak faaliyetlerini sürdürmekte olan kişiler gelir vergisi matrahı, tüzel olarak faaliyetlerini sürdüren kişiler ise kurumlar vergisi matrahı üzerinden matrah artırımı yükümlülüğü altına girer.
Matrah artırımından faydalanabilecek kişiler şunlardır:
Katma değer vergisi mükellefleri
Muhtasar (stopaj) vergisi mükellefleri
Gelir vergisi mükellefleri
Kurumlar vergisi mükellefleri
Vergi ve Matrah Artırımından Kimler Faydalanamaz?
Vergi matrah artırımından faydalanamayacak olan bazı gerçek ve tüzel kişilikler bulunur. Bu kişiler vergi dairesi nezdinde gerekli ortamı ve güveni sağlamadıklarından dolayı geçmiş yıllara ilişkin matrah artırımlarını gerçekleştirerek yasadan faydalanamaz.
Matrah artırımları vergi dairesi ve mükellef arasında tamamen güvene dayalı bir uygulama olduğundan dolayı mükellefin bütün ticari defterlerinin ve hareketlerinin eksiksiz ve incelenebilir düzeyde sağlam kalmış olması gerekir.
Ayrıca aşağıdaki suçlardan dolayı yargılanan mükellefler de matrah artırımından faydalanamaz:
Defter sayfalarının yerlerini değiştirenler
Ticari defter kayıtlarını yok ederek ortadan kaldıranlar
Evrakta sahtecilik yapan mükellefler (belgelerin asıl veya suretlerini sahte olarak düzenleyenler)
Hakkında genel kolluk ve MASAK tarafından devam eden soruşturması bulunanlar
- Terör suçlarından dolayı yargılananlar
Hangi Vergi Türlerinde Matrah Artırımı Yapılır?
Ticari kişiliğin vergisel durumuna ve önceki dönemlerde gerçekleştirilen ticari hareketlere göre matrah artırımları gerçekleşir. Matrah artırımları çeşitli vergi türlerini kapsayacağından dolayı verilecek olan matrah artırım beyannamesinin ilgili vergi yöntemine göre düzenlenmesi gerekir.
Aşağıdaki vergi türlerinde matrah artışı yapılabilir:
Katma değer vergisi
Kurumlar vergisi
Stopaj vergisi
Gelir vergisi
Bir tacir isteğe bağlı olarak aynı anda hem katma değer vergisi hem de kurumlar vergisi yönünden matrah artırımı gerçekleştirebilir. Düzenlenecek olan matrah artırım beyannameleri, bu konuda bilgili bir müşavir veya muhasebeci tarafından düzenlenmelidir.
Hangi Dönemler İçin Matrah Artırımı Yapılabilir?
Aşağıdaki yıllar için matrah artırımı yapılabilir:
2018
2019
2020
2021
2022
Hangi Durumlarda Vergi ve Matrah Artışı Yapılmalıdır?
Gerçek veya tüzel kişiliği bulunan esnafların, matrah artırımı uygulamasına katılmadan önce firmasını baştan aşağı kontrol ve analiz etmesi gerekir. Örneğin bütün satış ve gelirlerini doğru bir şekilde belgeleyerek beyan eden bir mükellefin matrah artırımına katılmasına gerek bulunmaz.
Matrah artırımı temel olarak inceleme ve denetlemelerden kaçınmak için tercih edilen bir uygulamadır ve örneği verilen mükellef, bütün kurallara uygun bir şekilde faaliyetlerini yürüttüğü için incelemeye girecekse bile hiçbir sorun yaşamadan incelemeyi sonuçlandırır.
Fakat ticari faaliyetlerini şüpheli bir şekilde yürüten ve gelirlerini kurallara uygun bir biçimde beyan etmeyen gerçek veya tüzel kişiliklerin, matrah artırımı uygulamasına katılmalarında fayda bulunur.
Matrah artırımı beyannamesi verildikten sonra belirli bir vergi meydana geliyor olsa da mükellefin inceleme esnasında müfettişler tarafından tespit edilen usulsüzlüklere için alacağı cezalar daha fazla olacağından dolayı matrah artırım fırsatını kaçırmamasında fayda vardır.
Matrah Artışı Kararı Almak Vergi İdaresinde Olumsuz Bir İzlenim Yaratır Mı?
Matrah artırımları Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yürürlüğe alınan bir uygulama olduğundan dolayı bu duruma halihazırda vergi dairesi izin verir.
Gelir İdaresi Başkanlığının gerçek veya tüzel kişiler için matrah artırımına izin vermesi ve böyle bir yasayı yürürlüğe alması sonucunda hiçbir olumsuz izlenim meydana gelmeyecek ve aksine hem vergi dairesi hem de mükellef açısından anlaşmalı bir sonuç gerçekleşecektir. Matrah artırımı başvuru zamanı geldiğinde firmalar olumsuz bir durumu gözetmeksizin başvurularını yapabileceklerdir.
Vergi ve Matrah Artırımı Maliyeti Nedir?
Gerçekleşecek olan katma değer vergisi matrah artırımının üzerinden belirli bir yüzde hesaplaması ile gerçek veya tüzel kişiler matrah artırımı sırasında vergilendirmeye tabi tutulurlar. İşletme ve ilgili mali müşaviri tarafından belirlenecek olan katma değer vergisi matrah artırım rakamına ayrıca bir indirim uygulanmaz ve direkt olarak artırım rakamı üzerinden yüzdesel olarak vergi yükümlülüğü meydana gelir.
Katma değer vergisi matrah artırım oranları aşağıdaki gibidir:
2018 yılı için %3
2019 yılı için %3
2020 yılı için %2,5
2021 yılı için %2
2022 yılı için %2
Gelir vergisi matrahı veya kurumlar vergisi matrahı hesaplama kararı alan bir mükellefin, vergi borcu bulunmuyor ise hesaplanacak olan toplam matrah artırımı, vergisi üzerinden %5 oranında bir indirim hakkına sahiptir. İlgili yıllarda beyan edilen gelir ve kurumlar vergisi matrahları üzerinden artırım gerçekleşir.
Kurumlar vergisi matrah artırım oranları aşağıdaki gibidir:
2018 yılı için %35
2019 yılı için %30
2020 yılı için %25
2021 yılı için %20
2022 yılı için %25
Gelir (stopaj) vergisi matrah artırım oranları aşağıdaki gibidir:
2018 yılı için %6
2019 yılı için %5
2020 yılı için %4
2021 yılı için %3
2022 yılı için %2
2023 Vergi ve Matrah Artırımı Başvuru Tarihi Ne Zaman?
Matrah artırımı 2023 yılı için “Matrah artırımı çıktı mı?” merak eden mükellefler için; matrah artırımını içeren kanun teklifi meclise sunulmuş, 9 Mart 2023 tarihinde kabul edilerek yasalaşmıştır. Meclise sunulan kanun teklifine göre vergi ve matrah artırımından yararlanmak isteyen mükellefler, 31 Mayıs 2023 tarihine kadar başvuruda bulunabilecektir.
Matrah ve Vergi Artırımında Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Kümülatif vergi matrahı artırımında en çok dikkat edilmesi gereken konu, vergilerin düzenli olarak ödenip ödenmemiş olmasıdır. Vergilerini matrah artırım gününe kadar düzenli olarak ödemiş bir mükellef, kurumlar ve gelir vergisi yönünden %5 indirimden faydalanır. Ayrıca matrah artırımı yapılacak olan yıllar içerisinde bütün aylarda gelir kaydı yapılması matrah artırımı yönünden mükelleflere fayda sağlar.
Matrah artırımlarını tamamlayan bir mükellef meydana gelecek olan vergi yükümlülüğünü azami olarak 6 taksit şeklinde öder. Ancak peşin ödeme gerçekleştirmesi durumunda matrah artırımı indirimi olarak %10 oranında bir teşvik sağlanmış olur. Matrah artırımını gerçekleştirecek olan müşavirinize peşin veya taksitli olarak hangi şekilde ödeyeceğinizi bildirmeniz sonucunda bildirim ödeme standardınıza uygun olarak onaylanır.
2023 Vergi ve Matrah Artırımı Nasıl Ödenecek?
2023 vergi ve matrah artırımı ödemeleri; vergi dairesi vezneleri, İnteraktif Vergi Dairesi sistemi veya devlet bankaları aracılığı ile gerçekleşecek.
Ödeme yöntemi matrah artırımı bildirimi sırasında seçilerek kaç taksit olacağına karar verilir ve peşin ödeme durumunda ayrıca diğer bir indirim de sağlanır.
01.01.2020 tarihinden itibaren vergi dairesine ödenecek olan vergilerin neredeyse tamamının (GMSİ hariç) devlet bankaları tarafından tahsil edileceği unutulmamalıdır. Genel olarak firmalar ödeme esnasında çek bozdurma yoluna gitmektedir. Ayrıca kobi finansmanı veya kobi kredisi yöntemleri de tercih edilir.
Matrah ve Vergi Artırımına İlişkin Vergi Taksitle Ödenebilir Mi?
Matrah ve vergi artırımına ilişkin ödemelerin ilk taksiti 31 Mayıs 2023 tarihine kadar, diğer taksitlerin ise bu tarihi takip eden aylık dönemler halinde en fazla 48 eşit taksit halinde ödenmesi planlanmıştır. Ödemelerin ilk ay peşin olarak yapılması halinde, ödeme tutarına herhangi bir katsayı uygulanmayacaktır.
Hesaplanan tutarın taksitle ödenmesi halinde ödeme tutarlarına uygulanacak katsayılar aşağıdaki gibidir:
12 taksit: 1,09
18 taksit: 1,135
24 taksit: 1,18
36 taksit: 1,27
48 taksit: 1,36
Matrah Artırımı Hesaplaması Nasıl Yapılır?
Bir gerçek veya tüzel kişi, vergi matrah artırımı yapmadan önce kendisine uygun olan matrah artırım modelini tercih ederek bu yol da ilerlemelidir. Katma değer vergisi matrah artırımı yapması gereken bir tacir herhangi bir sınırlamaya tabi tutulmaksızın istediği oranda KDV matrah artırımı gerçekleştirir. Gerçekleştirilen matrah rakamı üzerinden yüzdesel olarak ilgili yıldaki yürürlüğe göre %2, %2,5 veya %3 şeklinde vergi yükümlülüğü meydana gelir.
Gelir ve kurumlar vergisi matrah artırımında ise firma matrah artırımı gerçekleştirmek istediği yıla ilişkin gelir veya kurumlar vergisi matrahının %35 - %30 - %25 - %20 şeklinde artırıma gider. Ancak asgari bir matrah da bulunur. Firmanın kendi matrahının yüzdelik kısmına düşen bölümü asgari matrahtan daha küçük ise asgari matrah baz alınarak vergi ödemesi hesaplanır.
Matrah artırımı hesaplaması yapmak için vergi mükellefinin hangi vergi türünde ve hangi yıl matrah artırımı yapacağının belirlenmesi gerekir. Matrah artırımı hesaplaması yapmak için aşağıdaki tablolardan yararlanabilirsiniz.
Gelir Vergisi Matrah Artırımı | ||||
Yıl | Matrah Artırım Oranları | Asgari Matrah Artışı (TL) | Vergi Oranı | İndirimli Oran |
2018 | %35 | 94.000 | %20 | %15 |
2019 | %30 | 99.600 | %20 | %15 |
2020 | %25 | 105.800 | %20 | %15 |
2021 | %20 | 112.400 | %20 | %15 |
2022 | %25 | 200.000 | %20 | %15 |
Kurumlar Vergisi Matrah Artırımı | ||||
Yıl | Matrah Artırım Oranları | Asgari Matrah Artışı (TL) | Vergi Oranı | İndirimli Oran |
2018 | %35 | 200.000 | %20 | %15 |
2019 | %30 | 215.000 | %20 | %15 |
2020 | %25 | 230.000 | %20 | %15 |
2021 | %20 | 260.000 | %20 | %15 |
2022 | %25 | 500.000 | %20 | %15 |
Acil Nakit İhtiyacınız İçin Figopara Yanınızda!
Türkiye’deki şirketlere ticaret finansmanı çözümleri sunan Figopara ile alacaklarınızı vadesinden önce tahsil edebilirsiniz. Figopara, Tedarikçi Finansmanı sistemi ile vadesi gelmemiş alacaklarınızı nakde dönüştürmenize yardımcı olur.
Figopara’nın avantajlarından yararlanmak ve tek sistem entegrasyonu ile aynı anda birçok finans kurumuna ulaşmak için tek yapmanız gereken Figopara’ya üye olmak. Siz de Figopara’ya katılın, nakit ihtiyaçlarınıza anında çözüm bulun!