2023 Sigorta Primi Ne Kadar? Sigorta Primi Nasıl Hesaplanır?

Sigorta primi; günlük sigorta ücreti hesabı üzerinden aylık taksitler halinde yatırılan ve çalışanların sigorta hizmetleri ve emeklilik hakları için fon oluşturan ödenektir. Bu ödenek sayesinde çalışanlar, sağlık ve sigorta hizmetlerinden devlet koruması altında yararlanır.   

Sosyal devlet hizmetleri kapsamında sunulan sağlık hizmetleri, devlet hastanelerinde verilir. Bu hizmetler çalışanların sigorta ödenekleri üzerinden fonlanır. Yani sigortalı çalışanlar, yaptıkları ödemeler sayesinde sunulan sağlık ve sigorta hizmetlerinden yararlanabilir. Aynı zamanda aile üyeleri için de (eş, çocuk) sigorta hizmeti sunulması sağlanır. 

“Sigorta primi nedir?” sorusuna yanıt arayanlar için önemli başlıklardan biri prim ödemeleridir. Bu ödemeler kendi namına çalışanlar için bizzat, bir iş yerinde çalışanlar için işveren tarafından yapılır.   

Çalışan grupları arasında farklı kategoriler bulunur. Bu kategoriler daha önce birbirinden farklı başkanlıklar tarafından yürütülen sigorta işlemlerinin ayırt edilmesi içindi. Çünkü SGK başkanlığı kurulmadan önce; devlet çalışanları, özel sektör çalışanları ve kendi namına çalışanlar için ayrı sigorta kurumları bulunuyordu. Bunlar emekli sandığı, sigorta kurumu ve Bağ-Kur şeklinde adlandırılıyordu. Birbirinden farklı başkanlıklar olan bu kurumlardan emekli sandığı devlet memurlarının, sosyal sigortalar özel sektör çalışanlarının ve Bağ-Kur da kendi işini yapan gelir sahiplerinin sigortalarıyla ilgileniyordu.   

SGK başkanlığı kurulduktan sonra farklı sigorta başkanlıkları ve tüm sigortalama işlemleri tek çatı altına toplandı. Bu bağlamda çalışanlar 4A, 4B ve 4C şeklinde kategorize edilerek bu kurum tarafından sigorta hizmeti almaya başladı. Her kategorinin prim hesaplama işlemleri ve kesinti oranları da farklı şekilde düzenlendi. 

İşverenler, kendi namına veya çalışanları için ödeme yaparken hangi kategori için işlem yapılacaksa o prim yüzdesi ile hesap yapmak zorundadır. Dolayısıyla sigorta primi hesaplama süreçlerinde çalışanların ya da gelir sahiplerinin 4A, 4B ya da 4C kategorilerine uygun biçimde, güncel prim yüzdelerini kullanarak tutar hesabı yapması gerekir. 

Çalışanların sigorta hizmetleri ve sosyal devlet haklarından faydalanması için sigorta işlemlerinin yapılmış olması gerekir. Aynı zamanda işverenler tarafından sigorta primi ödemelerinin düzenli şekilde yapılması şarttır. 

Aylık sigorta ücreti hesaplanan tutar üzerinden ödenir. Böylece çalışanların sigorta hizmetlerinden doğan hakları, kendileri ve aile üyeleri için yerine getirilir. Dolayısıyla çalışanlar açısından sigorta primi ödemelerinin eksiksiz olarak yapılması son derece önemlidir.  

Çalışanlar açısından sigorta priminin önemi emeklilik hakkı için de kritiktir. Çünkü çalışanlar belirli gün prim sayısını tamamladıktan sonra emekliye ayrılabilir. Uzun yıllar süren çalışma yaşamını emeklilikle noktalamak isteyen kişiler, düzenli prim ödemeleri yapmalıdır. 

Bir işletmeye bağlı olarak maaşlı çalışan kişiler için bu ödemeler işveren tarafından yapılır. Çalışanların söz konusu ödemeleri yakından ve titizlikle takip etmesi gerekir. Çünkü eksik yapılan prim gün ödemeleri, emeklilik hakkını elde etmelerini riske atar. Bu bağlamda çalışanlar, emeklilik döneminde bir sorun yaşamamak için prim ödemelerini ve tutarlarını kontrol etmelidir.

Sigorta primi ödeme işlemlerinden önce yapılması gerekenlerden biri de hesaplama sonrası ödenecek tutarın belirlenmesidir. Çalışanlara ait sigorta priminin hesaplanması için bu süreçte dikkate alınması gereken önemli başlıklar bulunur. 

En düşük sigorta primi, ödeme tarihleri, ödeme kategorileri, gün hesaplamaları gibi ayrıntılar içeren bu süreç işverenler açısından da önem taşır. Yalnızca çalışanlar için değil, işverenler için de önem arz eden sigorta primi hesaplamaları genel olarak aşağıdaki örnek üzerinden değerlendirilebilir: 

• Sigorta prim hesaplamaları sırasında brüt gelir tutarı ve prim oranı çarpılır, ödeme miktarı bulunur. Bu bağlamda 12 bin Türk lirası geliri olan bir çalışanın prim hesabı şu şekilde yapılır; 
• İsteğe bağlı sigorta oranı %32’dir. 12.000 x 0,32 = 3.844 TL prim tutarı bulunur. Yani bir dönemde 12 bin Türk lirası gelir elde eden ve isteğe bağlı sigorta primi kategorisinde bulunan kişi için yapılması gereken ödeme tutarı 3.844 TL olarak hesaplanır. 

Sigorta primi ödemelerindeki en önemli konuların başında hesaplama sırasında dikkate alınması gerekenler yer alır. Prim günleri için yapılan hesaplamalarda, çalışanın faal olduğu günlerin toplanması gerekir. 

Sigorta primi hesaplama sırasında dikkat edilmesi gereken detaylar şu şekilde sıralanabilir: 

• Bir dönem içindeki hesaplamalar sırasında, çalışanın prim günleri ay veya dönemin kaç gün çektiği dikkate alınmadan 30 gün olarak baz alınır. 
• Bir dönem başında değil, ortalarında işe giren çalışan için prim günleri hesaplanırken ayın kaç çektiği dikkate alınır ve ilk gün hariç ay bitimine kadar olan çalışma günleri hesaba dahil edilir. 
• Ay içinde işten istifa eden çalışanlar için prim günü hesaplamaları faaliyetten ayrılma tarihi ve ayın son günü arasındaki farka göre hesaplanır. Son gün çalışmalarını tamamlayan çalışanlar için bu şart geçerli değildir. 
• Bir ayın içinde işe başlayan ve aynı ay içerisinde işten ayrılan kişiler için prim hesaplamaları o ay çalıştığı günler kadar ödenir. 

Sigorta primi hesaplamalarında dikkat edilmesi gereken bir başka konu da dönem içinde kullanılan ve hak edilen tatil günlerinde çalışanların prim ödemeleridir. Bu ödemelerde prim gün sayısına, hak kazanılan günlerde çalışanlar olursa o çalışmaların primleri de eklenir.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan bildiri sonrası 2023 yılına ait sigorta primleri de belli oldu. Bu yayının ardından işverenlerin prim hesaplamaları için dikkate alması gereken oranlar asgari ücret üzerinden açıklandı. 

Bu bağlamda 2023 yılında asgari ücret SGK primi %14 olarak ve işsizlik sigortasi primi %1 olarak açıklandı. Bu durumda kesintiler toplamı 2.012 TL olan asgari ücret, brüt olarak 13.414 TL hesaplandı. Kesinti sonrası çalışana ödenen net asgari ödeme tutarı ise 2023 yılında 11.402 TL’dir.   

Milyonlarca asgari ücretli için önem taşıyan bu oran açıklamaları, aynı zamanda işverenler açısından da oldukça kritiktir. Çünkü çalışanlara ait zorunlu sigorta ödemeleri bakanlık tarafından yapılan prim ödeme oranlarına uygun şekilde yapılmalıdır. 

Çalışanlar açısından kritik öneme sahip olan sigorta ödemeleri, yakından takip edilmelidir. Prim ödemelerinin işveren tarafından yapılıp yapılmadığını, gün sayılarının doğru şekilde hesaplandığını takip etmek mümkündür. Varsa hesaplama hatalarının düzeltilmesini sağlamak için sigorta primi sorgulama işlemleri kritiktir. Bu sayede çalışanlar, sigortalarına ait ödemelerin işverenler tarafından düzenli şekilde yapılmasını sağlayabilir. Hak kayıplarını önleyen bu sorgulama işlemi sayesinde, hesaplama ve ödeme sürecinde ortaya çıkan hataların da düzeltilmesini sağlar.  

Sigorta primi sorgulama işlemleri için önceki yıllarda fiziki kurum başvurularına ihtiyaç duyulmaktaydı. Kurumlara yapılan başvurular veya iş yerine ait muhasebe üzerinden sigorta prim ödemelerine ilişkin bilgi edinmek mümkündü. Ancak bu süreçler hem fiziki prosedür hem de zaman kaybı sebebiyle ağır ilerliyordu. Ancak yeni dönem e-Devlet hizmetlerinin ardından, pek çok kamu hizmeti gibi sigorta işlemleri ve takibi de online olarak yapılmaya başlandı.  

e-Devlet kanalı üzerinden dakikalar içinde sorgulanabilen sigorta prim ödemeleri sayesinde, hem çalışanlar hem de işverenler için sigorta ödeme süreçleri kolay hale geldi. Bu sayede fiziki prosedür işlemleri ve zaman kayıpları olmadan çalışanlar da işverenler de ödeme takibini kolaylıkla yapabilir. 

Sigorta primi sorgulamalarında en yaygın sorgulama aracı e-Devlet platformudur. e-Devlet uygulaması üzerinden sigorta primi sorgulamak isteyen çalışan ve işverenler aşağıdaki adımları takip edebilir: 

• e-Devlet uygulamasına giriş yapın. 
• T.C. kimlik numarası ve şifre bilgilerini girerek onay verin. 
• Platformda yer alan arama satırına “SGK prim sorgulama” yazıp aratın. 
• Açılan sekmede bulunan sorgulama ekranına istenen form bilgilerini girin. 
• Bilgi girişinin ardından “sorgula” butonuna tıklayarak prim sorgulaması başlatın. 

e-Devlet üzerinden sigorta primi sorgulaması yapmak isteyen çalışan veya işverenler, form bilgilerinin ardından sorgulama işlemi yapabilir. Açılan sekmede, bilgileri girilen çalışan veya işverenin sigorta prim bilgileri listelenir. 

İlk sigorta girişinden itibaren mevcut iş yeri veya önceki iş yerlerine ait prim ödemeleri de bilgilendirmede yer alır. Böylece çalışanlar, çalışma yaşamı boyunca kendileri için yapılan sigorta ödemelerini detaylı şekilde öğrenebilirler. Bordro sorgulama işlemleri gibi prim sorgulama işlemleri de e-Devlet üzerinden kısa sürede ve kolaylıkla yapılabilir.

Sosyal sigortalar kanununda yer alan hükümlere göre 5510 yasasına bağlı işçiler 4A kapsamında kabul edilir. Emeklilik hakları, malullük prim ödemeleri ve gelir vergisi gibi ödemeler için de 4A kapsamında bulunan çalışanlar adına işverenler ödeme yapar. İşveren kanalıyla işçilerin sigortalanması sağlanır. 

“4A sigorta primi ne kadar?” sorusu, bu kapsamda çalışan kişiler tarafından sıklıkla merak edilir. Her yıl açıklanan oranlara bağlı olarak 4A sigorta primi hesaplama işlemleri yapılır. Yapılan hesaplamaların sonuçlarına göre çalışanların sigorta ödemeleri gerçekleşir.  

4A kapsamında yer alan çalışanlar için prime esas kazançların üst sınırı aşılırsa elde edilen gelir için prim ödemesi yapılmaz. 4A kanununda belirtilen kurallara göre, prime esas kazancın %37,5 kadarı için ödeme yapılmalıdır. 

4A sigorta primi oranları şu şekilde sıralanabilir:  

• Malullük, ölüm, yaşlılık %20 
• İşveren payı %11 
• Genel sağlık hizmetleri %12.5 
• Çalışan Payı %5 
• İşsizlik Sigortası %3 

2023 yılı için açıklanan asgari ücret kesinti oranlarının ardından sigorta primleri de kategoriler bazında yeniden düzenlendi. 4A sigorta prim ödemeleri için yapılan zamların ardından uygulanması gereken oranlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının sitesinde duyuruldu. 

Sigorta hizmetlerinin tek çatı altında toplanmasından önce Bağ-Kur sistemi olarak bilinen sigortalama türü, iş yeri sahibi ve esnafları kapsıyordu. Sözleşmeli şekilde herhangi bir işletme veya şirkette çalışmayan, kendine ait serbest mesleği icra eden ya da iş yeri sahibi olan kişiler 4B kapsamında sigortalanıyordu. Bu kapsamda aynı zamanda sanatkarlar da yer almaktaydı. 

Bağ-Kur sisteminin SGK çatısına alınmasıyla birlikte bu grupta yer alan gelir sahipleri 4B kategorisiyle ifade edildi. Grupta bulunan sigortalılar 4B sigorta primi hesaplama işlemleri yaparak prim yatırmaya başladı. 

2023 yılında da prime esas alt gelir sınırı belirlendikten sonra 4B sigorta primi için oranlar açıklandı. Bu bağlamda 2023 yılı Temmuz zammı ile Bağ-Kur primini asgari ücret üzerinden düzenli olarak ödeyenler için tutar 3.957 TL oldu. Primlerini düzenli olarak ödemeyen 4B sigorta primlileri için tutar 4.628 TL oldu. 

4B kategorisinde çalışanlar kendi adına gelir elde edenler olduğundan; prim hesaplaması, takibi ve ödemelerinden bizzat sorumludur. Dolayısıyla diğer çalışanlardan farklı olarak işveren yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerekir. En yüksek sigorta primi veya en düşük sigorta primi oranları yıllara göre değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle kendi primini yatıran 4B çalışanları, çalışma bakanlığının yayınladığı güncel oranları takip etmelidir. 

4C sigorta primi hesaplama işlemleri ile ilgili konular emekli sandığı kapsamında çalışanları ilgilendirir. Emekli sandığı kavramı, tüm sigorta işlemlerinin SGK çatısında birleşmesinden önce kadrolu devlet memurlarını ifade ediyordu. 

SGK işlemleri sırasında da yine kadrolu memurlar için özel olarak açıklanan oranlar ve kesintiler baz alınır. Emekli sandığı uygulamasının SGK ortaklığında birleşmesinden sonra memurlar ve memur emeklileri için 4C kategorisi açılmıştır. 

Bu kategoride yer alan çalışanlar ve emeklilerin sigorta hakları 4C sigorta primi ödemesi yapılan kişiler için uygulanır. Söz konusu haklardan da sigortalıların kendileri ve aile üyeleri (çalışmayan eş ve çocuklar) faydalanabilir. 

En düşük sigorta primi veya çalışan sigorta prim ödemeleri gibi konulara ilişkin sorularla birlikte en çok merak edilen başlıklar arasında isteğe bağlı sigorta primi de yer alır. Bu prim türü kişilerin isteğe bağlı şekilde uzun vadeli sigortalama sistemlerine dahil olmasını sağlar. 

T.C. genel sağlık sigortasından ve hizmetlerinden faydalanmak isteyen çalışanlar, primlerini isteğe bağlı şekilde yükseltebilir veya ek ödeme yapabilir. Aynı zamanda emekli aylığı gibi diğer haklar için açılan ekstra başlıklara ilişkin prim ödemesi gerçekleştirebilir.   

İşverenlerin sigortalı çalışanları için sigorta primi ödemesi yapması, zorunlu uygulamalardan biridir. Ancak herhangi bir zorunluluk olmadan da kişiler kendileri için sigorta hizmetlerinden faydalanabileceği ödeme sistemi yaratabilir veya haklarını genişletebilir.   

İsteğe bağlı sigorta primini ödeyen kişiler için belirlenen hak sınırları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının duyuruları üzerinden takip edilebilir. Yıllık olarak ödeme oranları ve kesintilerde değişiklik olabileceğinden, isteğe bağlı sigorta prim ödemesi yapanlar güncel oranları takip etmelidir. 

Sigorta primi hesaplama sırasında güncel oranlar baz alınmalıdır. e-Fatura finansmanı, bordro hazırlama, maliyet yönetimi gibi konularda titiz davranması gereken işveren grubu, zorunlu sigorta ödemelerinde olduğu üzere isteğe bağlı sigorta ödemelerinde de kanun yoluyla belirlenen sınırlara tabidir. 

Figopara, Tedarikçi Finansmanı sistemi ile alacaklarınızı vadesinden önce ve prosedür işlemleri ile uğraşmadan anında tahsil etmenizi sağlar. Yalnızca e-Faturalarınızı sisteme yükleyerek tüm finans kurumlarının tekliflerine ulaşabilir, ihtiyacınıza uygun olan teklifi seçerek anında nakit ihtiyaçlarınızı karşılayabilirsiniz. 

Avantajlarımızdan yararlanmak için tek yapmanız gereken hiçbir ek ücret ve şart olmadan platformumuza üye olmak. Siz de hemen Figopara’ya katılın, nakit ihtiyaçlarınıza hızlı çözüm bulun!