Cari Oran Nedir? Nasıl Yorumlanır?

Cari oran, bir şirketin kısa vadeli varlıklarının (örneğin nakit, stoklar ve alacaklar) kısa vadeli borçlarına (örneğin ticari borçlar ve kısa vadeli krediler) oranını ölçen finansal bir orandır. Bu oran, bir şirketin kısa vadeli ödeme taahhütlerini yerine getirme yeteneğini değerlendirmeye yardımcı olur. 

Bir şirketin finansal durumunu anlamak, ilerleyen süreçlerde yapılacak yatırımları da doğrudan etkiler. Ayrıca şirketin finansal sorunlar yaşayıp yaşamayacağının belirlenmesini de sağlar. Bunun yanı sıra kredi derecelendirme kurumları, şirketlerin cari oranlarını göz önünde bulundurarak kredi kararları alır. Bu nedenle şirketin cari oranının doğru ve sistemli bir şekilde yorumlanması oldukça önemlidir. Peki cari oran nedir, cari oranın kaç olması gerekir?

Cari Oran Nedir?

Cari oran, dönen varlıkların (alacaklar, nakit, stoklar vb.) kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi ile elde edilen sonucu ifade eder. İşletmelerin kısa vadeli borçlarını ödeyebilme yeteneğini ölçen cari oran, finansal analizlerde kullanılır. Şirketin likiditesinin değerlendirilebilmesi amacıyla kullanılan cari oranın tespiti, şirketin kısa vadeli borçlarını zamanında ödeyip ödemeyeceğinin belirlenmesini sağlar.

Cari oranın düşük ya da yüksek olması, şirket açısından son derece önemli bir kriterdir. Cari oran çoğunlukla X:1 şeklinde ifade edilmekte olup cari oranın 1,5 TL olması, her 1 TL’lik kısa vadeli borç için 1,5 TL’lik dönen varlığın bulundurulduğunu belirtir. Bu, bir şirket için oldukça değerli bir orandır. Yani işletme, kısa vadeli borçlarını ödeyebilecek durumdadır.

Cari oranın yüksek olması, işletmenin likiditesinin de yüksek olduğunu ifade eder. Demek ki işletme, kısa vadeli borçlarını maddi bir sorun yaşamadan ödeyebilecektir. Fakat burada dikkat edilmesi gereken bir husus bulunur. Cari oranın çok yüksek olması, şirketin maddi kaynaklarını doğru kullanamadığını gösterir. Eğer bir şirket maddi kaynaklarını değerlendiremiyorsa, potansiyel yatırım fırsatlarını da gözden kaçırır.

Cari oranın çok daha iyi anlaşılabilmesi için cari oranı arttıran nedenleri de bilmek gerekir. Bu nedenler genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Sermaye artışı
• Kısa vadeli borçlardan bir kısmının ödenmesi
• Yeni kaynaklar yaratabilmek için firma faaliyetlerinin kullanımı
• Bağlı ve sabit değerlerin artış göstermesi
• Bununla birlikte cari oranı azaltan çeşitli unsurlar da bulunur. Bu unsurlar;
• Duran varlık satın alımı
• Kısa vadeli borçlanma
• İşletmenin yaşamış olduğu finansal zararlar
• Muhasebe kayıtlarında birtakım aksaklıkların yaşanması

 

Cari Oran Formülü Nedir?

Cari oranın doğru bir şekilde hesaplanabilmesi için birtakım unsurların kullanımı zorunludur. Bu unsurlar “dönen varlıklar” ve “kısa vadeli yabancı kaynaklar”dır. Cari oran formülü kapsamında yer alan her iki faktörü de detaylı incelemek mümkündür.

Dönen Varlıklar: İşletmenin kısa sürede nakde çevirmesi mümkün olan varlıkların tamamıdır. Alacaklar, stok, nakit gibi varlıklar; genellikle 1 yıldan daha kısa bir süre içinde nakde çevrilebilir. Aslında dönen varlıkların en önemli özelliği, 1 yıl veya daha bir kısa bir sürede nakde çevrilebilmesi olduğu için bu husus dikkate değerdir. Dönen varlıkların kapsamına pek çok varlık türü yer alır. Bu varlıklar ise şu şekildedir:

• Ticari alacaklar
• Hazır değerler
• Stoklar
• Diğer alacaklar
• Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları
• Menkul kıymetler
• Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: İşletmenin en fazla 1 yıl veya normal faaliyet dönemi içerisinde ödemesi gerektiği yabancı kaynaklardır. Bir diğer ifadeyle şirketin 1 yıl veya daha kısa bir sürede ödemesi gerektiği paranın tamamıdır. Kısa vadeli yabancı kaynaklara dahil olan unsurlar şu şekildedir:

• Mali borçlar
• Diğer borçlar
• Ticari borçlar
• Ödenecek vergi ve diğer yükümlülükler
• Borç ve gider karşılıkları
• Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar

Cari oranın formülü ise;

Cari Oran= Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar

Cari oranın doğru bir şekilde yorumlanması, işletmenin finansal durumunun anlaşılmasını sağlar. Bu nedenle hesaplamanın doğru ve sistemli şekilde yapılması son derece önemlidir.

 

Cari Oran Nasıl Hesaplanır?

Cari oran hesaplama işlemi yapılırken dönen varlıklar (alacaklar, stoklar vb.) ve kısa vadeli yabancı kaynaklar (mali borçlar, ticari borçlar) kullanılır. Dönen varlıkların toplamının kısa vadeli kaynaklara bölünmesi, cari oranı verecektir. 

Cari oranın 1’in altında olması, bir işletmedeki dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklar karşısında yetersiz kaldığını ifade eder. Bu nedenle cari oranı 1’in altında olan işletmeler risk altındadır. Bunun yanı sıra oranın 1’in üzerinde yer alması, şirketin kısa vadeli borçlarını ödeyebilecek yeteneğe sahip olduğunu ifade eder. 

Cari oranın finansal sistem içindeki bir şirketin finansal durumu hakkında bilgi vermesi nedeniyle, bu oranın dengeli olması ve finansal sistemdeki şirketin finansal hedeflerine uygun olması önemlidir. Ayrıca, finansal sistem içindeki şirketler, cari oranlarını iyileştirmek veya optimize etmek için çeşitli finansal stratejileri kullanabilirler. Bu konu hakkında daha detaylı bilgi edinmek için “Finansal Sistem ve Finansal Piyasalar Nedir” yazımızı okuyabilirsiniz.

 

Cari Oran Nasıl Yorumlanır?

Cari oranın yorumlanmasında birkaç husus ön plana çıkar. Bu hususlar; cari oranın düşük, yüksek ve çok yüksek olmasıdır. Cari oran nasıl yorumlanır merak ediyorsanız, ilk olarak bazı sayıların ne ifade ettiğini bilmek gerekir. Öncelikle cari oranın 1 çıktığı durumları değerlendirmek faydalı olacaktır. Yapılan hesaplamada cari oranın 1 olması, firmamın dönen varlıklar ile kısa vadeli borçlarını ödeme konusunda sorun yaşadığını gösterir. Bu sonuç, firmalar için ekonomik bakımdan çeşitli sorunların varlığına da işaret eder.

Cari oranın 1,5 olması ise firmaların kısa vadeli borçlarını ödeme konusunda herhangi bir problem karşılaşmadıklarını ifade eder. Cari oranın kabul edilebilir seviyesi 1,5-2 arasındaki değerlerdir. Bu aralıkta yer alan değer, şirketlerin likidite sorunlarından kaçındığını belirtmesi açısından önemlidir. Bunun yanı sıra varlıklarını etkin bir şekilde kullanan firmalarda da belirtilen değerlerin ortaya çıktığını belirtmek mümkündür.

Fakat cari oranın 2 ve daha yüksek olması, yüksek cari oranı ifade eder. Her ne kadar cari oranın yüksek çıkması şirketler açısından iyi olsa da çok yüksek oranlar, şirketlerin potansiyel yatırımları kaçırdığını da belirtir. Şirketin sahip olduğu nakdi yeterli verimlilikte kullanamadığına işaret eden bu oran, şirket açısından gelecekteki yatırımlar açısından sıkıntılıdır.

Cari oranın hangi aralıklarda olması gerektiği şirketler açısından önemli bir konudur. Çünkü şirketlerin finansal analizleri cari oran başta olmak üzere çeşitli hususlara göre yapılır. Yapılan analizler, şirketin mevcut finansal durumunun belirlenmesini sağlar. Eğer şirket risk altındaysa birtakım önlemler alınması gerekebilir. Bunun yanı sıra şirketin mevcut durumu, şirketin geleceği açısından son derece iyi de olabilir.

 

Cari Oran Hesaplamanın Önemi Nedir?

Cari oran nasıl hesaplanır sorusu şirketler açısından önemli olmakla birlikte cari oranın neden hesaplanması gerektiği de merak konusudur. 

Genellikle banka, işletme, satıcı gibi borç vermeyi planlayan şirketler açısından cari oranın hesaplanması oldukça önemlidir. Çünkü cari oranın hesap edilmesi, işletmenin borç ödeme kapasitesinin anlaşılmasını sağlar. Bir şirketin banka kredileri kullanırken cari oranına bakılır ve banka, kredi vereceği şirketin borçlarını zamanında ödemesini ister.

Bir şirketin cari oranının yüksek olması, borç veren için son derece olumlu bir durumdur. Borç veren, şirketin borçlarını ödeyebileceğini bilir. Ayrıca cari oranın yüksek olması, şirket faaliyetlerinin kesintiye uğramayacağını da ifade eder. Yani şirket faaliyetleri stabil konumdadır.

Şirketin cari oranının düşük olması ya da hesaplama sonrasında orta seviye bir değer çıkması şirket açısından olumsuz bir durumdur. Çünkü bu oran, şirketin borçlarını ödeyememe ihtimali olduğunu ortaya koyar ki bu husus, şirketin imajını zedeleyecektir. Şirket ya finansal borçlarını ödeyemeyecektir ya da finansal borçları karşılayacak bir potansiyele sahip değildir.

Şirketin cari oranını çok iyi bir şekilde hesaplamak durumundadır. Hesaplamada yapılan hatalar, şirketin ilerleyen dönemlerde nasıl adım atması gerektiği konusunda çeşitli yanılgılar içerisinde olmasına neden olabilir. Peki cari oranın hangi durumlarda hesaplanması gerekir?

Özellikle bir şirket banka kredisine başvuruda bulunacaksa cari oranın hesaplanmasında büyük bir fayda bulunur. Şirketin kredi alıp alamayacağı, büyük oranda cari oranın sonucuna bağlıdır. Bir şirketin cari oranın yüksek olması bankalar açısından önemlidir. Cari oranın 1,5 ila 2 arasında bir değer alması önemli olmakla birlikte cari oranın piyasa koşulları, firmanın yer aldığı sektör, firmanın analizin yapıldığı dönem ve ülkenin ekonomik şartlarına göre değişebildiğini belirtmek mümkündür.

 

Cari Oran Kaç Olmalı?

Cari oranın belirlenen çeşitli değerleri alıyor olması, şirketler açısından oldukça avantajlı bir durumdur. Dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesinden elde edilen cari oran kaç olmalı sorusu kapsamında 1’den yüksek olması beklenir. Eğer 1’in altında olursa, şirketin mevcut varlıkları ile kısa vadeli borçları ödeyemeyeceği belirlenmiş olur. Bu ise şirketin kısa süre içinde maddi açısından çeşitli sorunlarla baş başa kalacağını ifade eder.

Bunun yanı sıra 1’in üzerinde cari oranın, şirket açısından oldukça olumlu bir husus olduğunu belirtmek olanaklıdır. Genellikle 1,5-2 arasındaki herhangi bir değer, şirketin kısa vadeli borçlarını mevcut varlıklarını kullanarak ödeyebileceğini gösterir. Her ne kadar belirli değerler olumlu kabul edilse de cari oranın etkilendiği birçok husus bulunur. Bu hususlar ise şu şekildedir:

İş Yapısı

Cari oranın etkilendiği hususlardan ilki şirketin iş yapısıdır. Sermayesi yoğun olan bir şirkette cari oranın yüksek olması gerekebilir.

Sektör

Cari oranların sektörel bazda da değişebildiğini belirtmek mümkündür. Perakende sektöründe stokların hızlı bir şekilde tüketildiği bilinir. Bu nedenle perakende sektöründe daha düşük cari oranların kabul edildiğini ifade etmek olanaklıdır.

Finansman Politikaları

Şirketin finansman politikaları, cari oranın etkilendiği bir diğer husustur. Bazı şirketlerin daha düşük cari oranlarla çalışabilmesi mümkün olsa da bazı şirketler için bu son derece riskli bir durumdur.

İş Döngüsü

İş döngüsü, mevsimsel dalgalanmalar; bazı dönemlerde cari oranın düşmesine neden olabilir. Bu durum geçici olduğu için şirket adına riskli bir durum değildir.

Diğer Finansal Göstergeler

Özsermaye oranı başta olmak üzere diğer finansal göstergeler, şirketlerin finansal analizlerinde önemli faktörlerdir. Bu nedenle finansal analizler yapılırken diğer göstergelerin de analizin kapsamına alınması gerekir. Böylelikle çok daha detaylı bir analiz elde edilebilir.

 

Figopara ile E-Faturalarınızı Avantajlı Oranlarla Nakde Çevirin!

Vadesi gelmemiş alacaklarınızı nakde dönüştürülmesine yardımcı olan Figopara, Türkiye’deki şirketlere finansal çözümlerde bulunan bir finansal teknoloji şirketidir. Figopara, KOBİ’lere uygun iskonto oranlarıyla e-fatura finansmanı desteği sağlar. Sizler de uygun iskonto oranlarından yararlanmak ve e-faturalarınızı anında nakde çevirmek istiyorsanız Figopara’ya başvurun!