Stok Devir Hızı Nedir? Nasıl Yorumlanır?

Stok devir hızı, stokta yer alan ürünlerin kaç kez satıldığı ve yenilendiğini ifade eden son derece önemli bir parametredir. Firmaların satışa hazır olan ürünleri stok olarak adlandırılır. Stoktaki ürünlerin satılması, yerlerine yenilerinin eklenmesini mümkün kılar. Eğer satışlar fazlaysa, yenilenme süreci çok daha hızlı bir şekilde ilerler.

Satışların fazla olması ile stok devir hızının yüksek olması arasında doğru bir orantı bulunur. Bir firma, stok devir hızının yüksek olmasını ister. Çünkü bu durum, firmaya son derece fazla talep geldiğini ifade eder. Daha fazla talep, her zaman daha fazla arzı zorunlu kılar. Eğer üretimini yapmış olduğunuz ürünün satışını gerçekleştiren bir firmanız bulunuyorsa, fazla talep sizi mutlu edecektir. Çünkü daha fazla üretimde bulunmanız gerekecektir. Bu ise gelirlerin artması anlamına gelir. Bu tür unsurlar düşünüldüğünde stok devir hızının ne denli önemli olduğu anlaşılır. Yazının ilerleyen bölümlerinde de değindiğimiz üzere stok devir hızının doğru bir şekilde yorumlanması, şirketler açısından oldukça önemlidir. Fakat belirtmek gerekir ki stok devir hızı, firmaların başarısı için tek kriter değildir. Yine de başarıyı etkileyen hususlar arasında yer alan stok devir hızı nedir, nasıl yorumlanır?

 

Stok Devir Hızı Nedir?

Stok devir hızı, stokta yer alan ürünlerin ne kadar sürede satılıp yenilendiğini ifade eden bir parametre olarak tanımlanabilir. Stok devir hızının çok daha iyi anlaşılabilmesi için stoğun ne olduğunu bilmek gerekir. Stok, firmaların depolarında satışa hazır bir halde bulunan ürünlerin tamamıdır. Satış gerçekleştiren firmalar için stoktaki ürünler oldukça önemli bir yer edinir. Çünkü bu tür ürünler, firmaların ani olarak ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlar.

Stok bulundurmanın firmalar için maliyetli bir yatırım aracı olduğu düşünülür. Çünkü temelde stok bulunduran firmalar, nakit bütçelerini stoklara bağlar. Bazı durumlarda satışlarda düşüşler oluşabilir. Bu ise stoklarda birikmelerin oluşmasına sebebiyet verebilir. Stoklardaki aşırı birikmenin durdurulması gerekir ki bunun için üretim yavaşlatılmaya ya da yeni satın alımlar durdurulmaya başlanır. Böylelikle stokların eritilmesine katkıda bulunulur.

Stok devir hızı nedir, şirketler açısından neden dikkate değer bir kavramdır sorusu da tam olarak bu aşamada ortaya çıkar. Çünkü firmaların bulundurduğu stokların hızlı bir şekilde yenilenmesi, biraz önce bahsedilen sorunların görülmesini önemli ölçüde azaltır. Var olan stokların ne kadar sürede yenilendiğinin takip edilmesi oldukça önemlidir. Peki ama stok takibi neden yapılmalıdır? Stok takibinin sunmuş olduğu avantajlar nelerdir?

 

Stok Takibinin Önemi ve Avantajı

Stok takibi, ürünlerin satışının durumunun kontrol edilmesi ve stok analizinin yapılması olarak tanımlanabilir. Stok takibinin birçok açıdan firmalar için önemli olduğunu belirtmek mümkündür. Her şeyden önce gerçekleştirilen takip ile ürünlerin nihai satışının gerçekleştiği zaman ile ilgili tahmin yapılabilir. 

Ürün stoğu bitmeden önce üretim için gerekli hammaddeler temin edilerek üretim gerçekleştirilmelidir. Eğer stok takibi yapılmazsa, hammadde temini için yeterli zaman kalmayabilir. Bu ise üretimlerde aksamalara neden olur.

Bu ve bunun gibi hususlar nedeniyle son derece önemli olan stok takibi, firmalara birçok açıdan avantaj sağlar. Bu avantajlar şu şekilde özetlenebilir:

• İşletmelerin stok seviyelerini doğru ve sistemli bir şekilde değerlendirmelerine katkıda bulunur.
• Müşteri taleplerinin karşılanabilmesine destek olur. Stok takibi yapan firmalar, stok tükenmesi sorunlarını minimalize eder. Böylelikle müşteriler, istedikleri ürünleri zamanında satın alarak markaya aidiyet hisseder.
• İşletmelerin finansal süreçlerini çok daha iyi bir şekilde takip etmesine katkıda bulunur. Özellikle stok maliyetleri daha güvenilir bilgiler elde edilebilir.
• Stok takibi sayesinde işletmeler, talepleri karşılayabilmek için üretimlerini tam zamanında yapar. Ayrıca üretim için gerekli hammaddeler zamanında temin edilebilir. Bu ise üretim sürecinin çok daha pratik bir şekilde tamamlanmasını sağlar.
• İşletmelerin geçmiş performanslarını değerlendirmelerini mümkün kılar. Böylelikle gelecek stratejileri hakkında da çeşitli analizler yapılabilir.
• Doğru ve sistemli bir şekilde stok takibinin yapılması, müşteri taleplerinin tahmin edilmesini sağlar. Böylelikle taleplerin beklenmedik bir şekilde artış gösterdiği dönemlerde işletmeler, bu talepleri karşılayabilecek bir stratejiye sahip olur.

Stok takibi bu tür avantajların yanı sıra işletmelerin rekabet gücünü arttırmasına da katkıda bulunur. Bu nedenle stok takibinin belirli bir sistem içinde ve yenilikçi yöntemler dahilinde yapılması oldukça önemlidir.

 

Stok Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?

Stok devir hızı hesaplama, belirli bir formül dahilinde gerçekleştirilir. Stok devir hızının hesaplanmasında şu formül kullanılır:

Belirli bir zaman aralığında satılan malın maliyeti (COGS)/ (dönem başı stok+dönem sonu stok)/2

Stok devir hızı nasıl hesaplanır sorusu kapsamında, hesaplama işlemini çok daha basitleştirerek anlatmak mümkündür. Yıl içinde satılan ürünün maliyeti, dönem başındaki stoklar ve dönem sonundaki stokların ortalamasının alınması ve ortalamaya bölünmesi ile hesaplanmakta olup bu hesaplama sonucunda elde edilen rakam, süreç içinde firmanın kaç defa stok yenilediğini gösterir.

Bu konuyu bir örnek üzerinden açıklayarak stok hızının nasıl hesaplandığını çok daha detaylı bir şekilde açıklamak olanaklıdır.

Satılan ürünlerin maliyeti 200.000 Türk Lirası olsun.

Dönem başı stok 20.000, dönem sonu stok ise 40.000 TL olsun.

Bu verilerin her biri formüle yerleştirildiğinde stok devir hızına ulaşmak mümkün olacaktır. Yani;

SDH: 200.000 / (20.000+40.000) / 2) =6,66

Aynı verileri kullanarak ürünlerin bir yıl içinde stoklarda ortalama ne kadar kaldıklarını bulmak da olanaklıdır. Bu hesaplama için kullanılan formül şu şekildedir:

Ortalama stokta kalma süresi = 360 / SDH

Yukarıdaki formül ile bulduğumuz 6,66, ürünün bir yıl içinde stokta ne kadar kaldığını göstermeye yardımcı olacaktır. Buna göre;

Ortalama stokta kalma süresi = 360 / 6,66

Ortalama stokta kalma süresi = 54,05’tir.

Formülden elde edilen sonuca göre stoklar yaklaşık 54 günde bir yenilenir.

 

Stok Devir Hızı Kaç Olmalı?

Stok devir hızının düşük olması, markalar açısından son derece sıkıntılı bir durum olabilir. Bu nedenle firmaya ve ürünün kategorisine göre değişiklik göstermekle birlikte stok devir hızının belirli aralıklarda tutulması önemlidir. Stok devir hızı kaç olmalı sorusuna yönelik cevaplar, tek bir rakam olmaktan ziyade bir aralığı işaret eder.

Öncelikle belirtmek gerekir ki stok devir hızının düşük olması, bir markanın satışa yönelik çeşitli problemler yaşadığını ifade eder. Düşük stok devir hızının çeşitli stratejiler geliştirilerek arttırılması önemlidir. Bunun yanı sıra stok devir hızının yüksek olması, markanın satış sürecini başarılı bir şekilde yürüttüğünü ifade eder. Fakat çok yüksek stok devir hızının her zaman olumlu bir durum olmadığını belirtmek de mümkündür. Çünkü eğer bir marka sürekli stok yeniliyorsa, sürekli yetersiz stokla çalışıyor olabilir. Bu ise sürecin herhangi bir aşamasında farklı sorunların meydana gelebileceğini gösterir. 

Öncelikle stok devir hızının sektörlere göre farklılık gösterebileceğini belirtmek gerekir. Bununla birlikte 4 ila 6 arasındaki stok devir hızı, bir marka açısından oldukça idealdir. Bu gösterge, temel olarak stok yenileme oranıyla satışların dengeli olduğunu ifade eder. Marka, sahip olduğu stok devir hızıyla süreç içerisinde stoksuz kalmaz. Bunun yanı sıra elinde satılmamış mal da kalmayacağı için marka, ürün satış sürecinde başarılı adımlar atabilecektir.

Stok devir hızının ne olması gerektiğini basit birkaç örnek ile açıklamak mümkündür. Yüksek maliyetli lüks, mobilya, beyaz eşya gibi sektörlerde stok devir hızının 13 ya da daha fazla olması; sektörün gelişimi açısından son derece sıkıntılı bir durumdur. Yüksek maliyetli ürünlerin satıldığı bu sektörlerde düşük stok devir hızının yüksek bir kâr marjını desteklediğini belirtmek mümkündür. Fakat market sektöründe stok devir hızının yüksek olması, riskli bir durum olmayacaktır. Hatta yapılan araştırmalar, market sektöründe stok devir hızının 13 civarında olmasının olağan bir durum olduğunu ortaya koymuştur.

Stok devir hızının iyileştirilebilmesi için çeşitli stratejilerin geliştirilmesi gerekebilir. Bu stratejiler, genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Stok devir hızını doğru bir şekilde hesaplayın. Doğru tahmin, stok devir hızını iyileştirebilmek için ne gibi önlemler almanız gerektiğine işaret eder. Bu kapsamda, ürünlerinizin son durumlarını sistemli bir şekilde takip etmelisiniz. Bunun yanı sıra hangi ürünlerin daha fazla satıldığına, hangi ürünlerde satış oranlarının düşük olduğuna bakabilirsiniz.
• Doğru ve yenilikçi pazarlama yöntemleri, ürünlerinizin çok daha fazla ilgi görmesini sağlayabilir. Bu nedenle pazarlama stratejinizi gözden geçirebilirsiniz. Özellikle satışı düşük ürünlerin cazibe ürünleri haline gelmesini sağlayabilirsiniz. Sosyal medya platformları, bu tür ürünlerinizi daha çok insana duyurmanızı mümkün kılabilir. Dolayısıyla ilgi gören sosyal medya platformları üzerinden satış stratejisi geliştirebilirsiniz. Bunun yanı sıra içerik pazarlama, SEO ve ücretli reklamlar da tercih edebileceğiniz reklam yöntemleri arasında yer alır.
• Bazı ürünleriniz çok daha hızlı ve kolay bir şekilde satılabilir. Fakat bu tür ürünler için büyük miktarlarda stok yapmaktan kaçınmalısınız. Sattığınız stoktan önce yeni stok için stoklama yapmanız çok daha etkili bir adım olacaktır.
• Birden fazla kategori üzerinden ürün satışı gerçekleştiriyor olabilirsiniz. Bu gibi durumlarda tek bir fiyatlandırma yapmamalısınız. Bunun yerine belirli dönemlerde kampanyalar düzenleyebilir, bunun yanı sıra ücretsiz kargo gibi alternatifler oluşturabilirsiniz. Müşterilerin ilgisini çekebilecek bu tür stratejiler, ürünlerinizin çok daha hızlı bir şekilde satılmasına destek olacaktır.
• Müşteriler için kargo sürecindeki başarı, markaya olan güvenin artmasını sağlayan bir kriterdir. Bu nedenle hızlı ve sorunsuz bir kargo sistemi benimseyin. Çok daha başarılı bir kargo ve satış süreci için sevk irsaliyesi nedir sorusuna cevap bulmanız ve ürünlerin naklini gerçekleştirirken nakliye aracında sevk irsaliyesi belgesini bulundurmanız son derece önemlidir. Ürünlerin başarılı bir şekilde nakliye edilmesi, satın alma sürecine de olumlu bir etkide bulunacaktır.    
• E-ihracat yapmayı deneyin. Böylelikle ürünlerinizi yeni bir Pazar üzerinden satışa sunma şansı elde edebilirsiniz.

Stok devir hızınızı arttırabilecek bu adımlar, aynı zamanda marka prestijini arttırmanıza da destek olacaktır. Bunun yanı sıra stoğunuzda bulunan ürünlerin hızlı bir şekilde satılmasına katkıda bulunacaktır.

 

Stok Devir Hızı Nasıl Yorumlanır?

Stok devir hızı yorumlama, doğru ve yenilikçi bir stok sistemi benimsenmesi açısından önemlidir. Stok devir hızını temel olarak iki farklı şekilde yorumlamak mümkündür:

Stok devir hızının yüksek olması, markanın başarılı bir satış sürecinden geçtiğini ve stoklarını hızlı bir şekilde erittiğini ifade eder. Genel olarak stok devir hızının yüksek olması iyi bir durum olmakla birlikte markanın nitelikleri ve yer aldığı sektöre göre bu durum farklılık gösterebilir.

Bunun yanı sıra stok devir hızının düşüklüğü, stoktaki ürün sirkülasyonunun az olduğunu ifade edebilir. Yani firmanın stoklarında ürün bulunmakla birlikte bu ürünlerin satışa çevrilmesi konusunda birtakım sorunlar ortaya çıkıyor olabilir. Stok devir hızının çok düşük olması halinde, reklam stratejileri geliştirilmesi mümkündür. Doğru reklam stratejileri, potansiyel müşterilerin sayısını arttırarak ürünlerin çok daha hızlı bir şekilde satılmasına katkıda bulunacaktır.

 

Düşük ve Yüksek Stok Hızı Nasıl Yorumlanır?

Daha önce de bahsedildiği üzere düşük ve yüksek stok hızı, markaların satış süreçlerini nasıl yönettiklerine dair bir ipucu verir. Bu nedenle stoklu bir şekilde çalışan markalar, stok takibini düzenli bir şekilde yapar. Var olan stoklar değerlendirilir ve stok devir hızı formülü ile stokların ne sürede satışa çevrildiği hakkında bilgi edinilir. Bu neden önemlidir?

Stokların satışa çevrilme süresi, müşterilerin marka ürünlerine ne kadar talep gösterdiğini belirlemede son derece önemlidir. Stokta bulunan ürünler çok hızlı bir şekilde satışa çevriliyorsa marka, stoklarıyla ilgili bir sorun yaşamaz. Bunun yanı sıra stok maliyetlerini, stoktaki ürünleri satarak minimalize edebilir. Birçok sektörde stok devir hızının yüksek olması, kâr marjının artış göstermesini sağlar. Fakat her sektör için yüksek stok devir hızı olumlu bir adım olmadığından düşük ve yüksek stok hızı yorumlaması markaya ve sektöre göre yapılmalıdır.

 

Figopara ile Çek ve e-Faturalarınızı Anında Nakde Çevirin!

Şirketlerin e-faturalarını nakde çevirmesine destek olan Figopara; KOBİ’lerin nakit akışlarını hızlandırır, finansal yönetimlerini kolaylaştırır. e-fatura finansmanı konusunda şirketlere farklı çözümler sunmasının yanı sıra gelişmiş teknolojisi ile e-fatura finansman sürecinin çok daha hızlı ve kolay bir şekilde tamamlanmasını sağlar. Tüm sektörler için finansal çözümler, nakit akışı optimizasyonuna katkı, e-fatura kullanmakta olan şirketler için özel finansman olanağı ve daha fazlası Figopara’da sizleri bekliyor!