Envanter Yönetimi Nedir? Nasıl Yapılır?

Şirket yönetiminin ayrılmaz parçalarından biri de envanter yönetimidir. Envanter yönetimi; mal akışının hem sipariş verme hem satışını yapma hem de stoklama açısından takip altında tutulduğu döngüsel bir süreçtir. Bu sürece şirketin yönetim yapısına bağlı olarak üretim ve depolama da dahil edilir. 

İki temel başlıkta gerçekleşen envanter yönetimi, stoklama ve toplam envanter şeklinde takip edilir. Envanter stratejilerinin belirlenmesi sırasında, şirketin yönetim yapısı, mevcut hacmi, hedef ve potansiyeli gibi pek çok kriter bulunur. Bu kriterlerden en önemli olanı ise müşteri hacmi ve talep oranlarıdır. Çünkü stok takibinin satış potansiyeliyle ve envanter yönetimi ile doğrudan bir ilişkisi bulunur.

Envanter; şirketlerin üç farklı kategori üzerinden kurguladığı muhasebe takip tekniklerinden biridir. Bu kategorilerden ilki ham madde ve bileşenler, diğeri devam eden işler ve sonuncusu mamullerdir. 

Üretimle uğraşan şirketler için ham madde ve bileşen takibi odak noktada yer alır. Üretim sürecinde bu ürünlerin depolanması ve saklanması gerekir. Aynı zamanda üretim sürecinde eksilen ham madde ve bileşenlerin, devamlılık esası için takibi de esastır. 

Toptan veya perakende satış yapan şirketlerde ise envanter takibinde devam eden işler kategorisi kullanılır. Satışı devam eden ürünlerin stok ve satış oranlı takibi yapılarak, yerlerine yenisini getirmek için döngü yaratılır. Böylece şirket, satışları devam ederken stok durumu ve satış takibini eş zamanlı olarak yönetebilir.  

Şirket yönetiminde sıklıkla merak edilen konulardan biri de “envanter yönetimi nedir?” sorusudur. Envanter yönetimi; sahip olunan malların akışı için sürekli şekilde sipariş verme, üretim, satış ve depolama üzerine kurulu bir döngü oluşturmaktır. 

Toplam envanter takibi ve stoklama şeklinde yapılan bu yönetimde temel amaç, şirketin sahip olduğu üretim ve satış materyallerini takip altında tutmaktır. Aynı zamanda satış odağının hangi eksende olduğunu belirlemek, müşteri taleplerini anlamak ve buna göre stok ürünlerine şekil vermek, envanter yönetiminin işlevleri arasında sayılabilir.

Envanter planlama ve yönetme işlemlerinin kritik bir önemi vardır. Çünkü üretim ve satış fark etmeksizin her şirket formu için stoklama takibi mecburidir. Bu takip hem satış süreçlerinde ihtiyaç duyulan sürekliliği hem de potansiyel müşteriye hitap açısından en çok tercih edilen ürün tespitini kolaylaştırır. 

Öte yandan üretim odaklı şirketler için devam eden bir üretim zinciri yaratmak adına ham madde takibinin yapılması gerekir. Sonuç olarak envanter yönetimi sayesinde hem üretim temelli olan şirketlerin stok durumları ve ihtiyaçları hem de satış temelli şirketlerin hedef ve potansiyelleri kontrol altında tutulabilir.

Envanter muhasebesi olarak da adlandırılan envanter yönetimi detaylı bir içeriğe sahiptir. Şirketin tüm alacakları ve borçlarını tespit etmek, değerlendirmek, stok hesaplarını yapmak, mevcut ürünler ve ham maddeler üzerinden karşılaştırma yapmak toplam envanter tutan şirketlerin politikasıdır. 

Perakende satış yapan ve daha küçük ölçekli şirketlerde ise envanter çıkarma işlemleri stok muhasebesi boyutunda ilerler. Ürünlerin depolama ve stok takibi yapılarak satışlarla eşleşmesi sağlanır ve yeni ürün temin edilmesi için süreklilik içeren bir kurgu yaratılır.

Envanter yönetimi yapmak isteyen şirketler, yapılarına uygun modeller arasında tercih yapabilir. Envanter yönetiminde en fazla tercih edilen dört temel model şu şekilde sıralanabilir:

Bu yönetim tarzında öncelikli hedeflerden biri stok maliyetlerinde minimum sınırlar belirlemektir. Böylece envanter takibi tasarruf odaklı kurgulanır. Her sipariş için birim miktarının veya malzeme içeriğinin ayrı ayrı hesaplanması şeklinde gerçekleşir. 

Ekonomik modele kıyasla daha hacimli bir envanter yönetim modelidir. Temel kurgusu ekonomik sipariş modeliyle aynıdır. Ancak burada şirketin stok ihtiyaçlarının eksiksiz biçimde karşılanması ana amaçtır. 

Ekonomik modelde zaman zaman üretime bağlı olarak şirketin ihtiyaç duyduğu ürün kalemlerinden vazgeçilebilir. Ancak stok üretim modelinde her ihtiyaç kalemi eksiksiz biçimde karşılanmalıdır.

Envanter takibi ve stok yönetimi için gruplandırma yapılan modeldir. İhtiyaç duyulan materyal ve ürünler önceliklerine bağlı olarak sınıflara ayrılır. A, B ve C gruplarında yer alan ihtiyaçlar, önem durumları ve maliyet hacimlerine göre temin edilir.

Şirket stokunu sıfıra yakın şekilde kurgulamayı amaçlayan modeldir. Ham madde veya satış ürünleri yalnızca ihtiyaç duyulduğunda sipariş edilir. Maliyet azaltıcı yönünün avantajı sebebiyle sıklıkla tercih edilir. Ancak anında temini gerçekleşmeyen malzemeler olması riski, satışlar sırasında dezavantaj da yaratabilir. 

Envanter yönetimi şirketler açısından kritik öneme sahip uygulamalardan biridir. Yalnızca işlevsel yönden değil, sahip olduğu avantajlar sebebiyle de şirket yönetimin ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. 

Envanter yönetimi, envanter programı kullanarak kurgulanabileceği gibi geleneksel yöntemlerle de organize edilebilir. Ancak program üzerinden envanter takibi yapmak, avantajlardan faydalanmak için daha doğru bir tercihtir. 

Envanter yönetimi yapmanın avantajları genel olarak şu şekilde sıralanabilir:  

• Maliyet azaltan politikalar için elverişlidir 
• Zaman yönetimine katkı sunar 
• İş yükünü azaltır 
• Satış artırma politikalarını destekler 
• Sanal pazar yerleri başta olmak üzere stok sorununu çözer 
• İnsan kaynaklı takip sorunlarını ortadan kaldırır 
• Raporlamada pratik süreçleri kolaylaştırır 

Şirket yönetiminin ihtiyaç duyduğu raporlama ve arşivleme kategorileri için envanter takibi önemli bir araçtır. Çünkü başlıklar halinde takibi yapılan ve listelenen varlıklar aynı zamanda çeşitli raporlar için de veri sağlar. Böylece kayıt altında yönetimin sunduğu avantajlardan da envanter yönetimi sayesinde faydalanmak mümkündür. 

Şirket yönetiminde stratejik tercihler yapmak çeşitli kolaylıkları da beraberinde getirir. Envanter stratejileri de bunlardan biridir. Stok takibi başta olmak üzere çeşitli kalemler için kritik önem arz eden envanter yönetim stratejileri şu şekilde sıralanabilir: 

• İdeal depo yerleşim yerlerini tercih etmek 
• Malzemelerin taşınması için nitelikli süreçler kurgulamak 
• Envanter yönetimine ait ögeleri gruplara ayırmak 
• Envanter takibi için geliştirilen profesyonel yazılımları tercih etmek 
• Özellikle yazılım kullanımı, stratejik bir hamledir. Çünkü yeni nesil yönetim araçları arasında profesyonel yazılım desteği almak yer alır. Bu yazılımlar hem arşivleme hem raporlama hem de gelecek hedefleri belirleme konusunda veri düzenleme açısından üstün nitelikler barındırır. 

İşletmelerin tüm yönetim alanlarında olduğu gibi envanter yönetiminde de yazılım desteği alması önem taşır. Çünkü yeni nesil yönetim anlayışında, rekabette avantaj sağlayan tercihlerden biri yazılım destekli yönetim kurgulamaktır. 

Muhasebe, stok takibi ve satış hedeflerine uygun ürün seçimi gibi kritik süreçlerin ihtiyaç duyduğu geniş arşiv ve hızlı yönetim, yazılım desteğiyle pratik şekilde gerçekleşir.

İşletmelerin hacimlerine bağlı olarak yönetim ihtiyaçları farklılık gösterebilir. Ancak envanter yönetimi hemen hemen her işletme için gereklidir. 

Düzenli şekilde stok takibi yapmak ve alacak, borç ilişkisi kurgulamak her seviyedeki işletmenin yönetim ihtiyacı listesinde yer alır. Bu nedenle küçük, orta ve büyük ölçekli işletmeler için farklı versiyonları bulunmakla beraber, envanter yönetimi neredeyse tüm işletmelerde yapılır.  

Stok muhasebesi, işletmelerin üretim ve satış için ihtiyaç duyduğu ürünleri sürekli temin etmesini sağlayan muhasebeleştirme tekniğidir. Tedarikçi finansmanı ve işletme maliyesi gibi önemli kalemler için stok muhasebesi ile arşiv oluşturulur. Bu teknik kullanılarak, şirketin üretimde ve satışta ihtiyacı olan tüm mamullerin temini için maliyet hesabı yapılır.

Stok muhasebesi kendi içinde mamul, yarı mamul ve ham madde stoku olarak üçe ayrılır. Ham madde stokları üretici firmalar için ihtiyaç materyallerinin teminini amaçlar. Yarı mamul stok muhasebesinde yarı işlenmiş ürünlerin üretime dahil edilmesi kurgulanır. Mamul stoklarında ise satışa hazır ürünlerin takibi yapılır ve temin, maliyet dahil tüm detaylar sipariş odaklı ya da depolama ihtiyaçlarına göre süreklilik kazanır. 

İşletme yönetiminde dönem sonu envanteri olarak da adlandırılan teknik, aralıklı envanter yönetimidir. Birim maliyeti açısından daha az, ancak çeşit bakımından fazla ürünlerin satışa sunulduğu işletmeler tarafından tercih edilir. 

Stok takibi yapılan ürünlerin mevcut dönemde hangi oranda satıldığı, aralıklı envanter tekniğiyle tespit edilir. Böylece söz konusu ürünlerin satış potansiyeli ve hedef kitlenin talebi takip edilebilir. İşletme bu verilerle sonraki stok alım hareketlerini düzenler ve kâr odaklı alım tercihleri yapar. 

Aralıklı envanter yöntemi kullanılarak şekillenen stoklarda, hedef kitlenin talebine uygun ürünler satın alınır. Bu sayede işletmenin kazanç hedeflerini gerçekleştirmesi kolaylaşır. 

Muhasebe teknikleri; tedarikçilere dair maliye takibinden çek finansmanı kategorisine kadar sayısız kalemi ilgilendirir. Aynı durum stok yönetimi için de geçerlidir. Bu bağlamda aralıklı envanter yönetimi avantajlı bir stok yönetim aracı olarak her ölçekteki işletme için sıklıkla kullanılır. 

Figopara, işletme sermayesine katkı sağlamak isteyen alıcı ve satıcıların anında nakde ulaşmasını sağlar. Figopara tedarikçi finansmanı platformu ile tüm alacaklarınızı vadesini beklemeden tahsil edebilirsiniz. 

Figopara ile tüm finans kurumlarının tekliflerini tek ekrandan görüntüleyebilir, ihtiyacınıza en uygun olan teklifi tercih ederek nakit ihtiyaçlarınıza anında çözüm bulabilirsiniz. Üstelik Figopara’nın bulut tabanlı platformu sayesinde tüm işlemlerinizi dijital olarak gerçekleştirebilirsiniz.

Sizin için sunduğumuz avantajlardan yararlanmak için hiçbir ek ücret ödemeden platformumuza üye olabilirsiniz. Siz de hemen Figopara’ya katılın, işletmenizin nakit ihtiyaçlarına anında çözüm bulun!