e- Beyanname Nedir? Nasıl Güncelleme Yapılır?

e-Beyannamenin en önemli faydalarından biri zaman yönetimidir. Geleneksel beyanname teslimlerinde sıra bekleme, vezne işlemlerini yürütme ve onay takibi gibi pek çok kategori vakit kaybına neden oluyordu. Artık yeni nesil beyanname işlemleri ile tüm bu işlem basamakları dijital kanallar aracılığıyla yürütülebilir.

İşletme yönetimi ve ticari yaşamın gereklerinden biri de vergi beyannamelerinin hazırlanmasıdır. Bu ihtiyacın düzenli bir döngü içerisinde ve kanuna uygun biçimde yapılması gerekir. Dolayısıyla sürekli ihtiyaçlar arasında yer alır ve ciddi bir iş yükü getirir. Ancak yeni nesil beyanname sisteminin devreye girmesiyle birlikte, geleneksel fiziki beyanname teslimine ihtiyaç kalmamıştır. 

Gelir İdaresi Başkanlığının dijital ortam üzerinden beyanname kabulü yaptığı ve işletmelerin resmi GİB adresi üzerinden beyannamelerini gönderdiği işleme e-Beyanname adı verilir.   

“e-Beyanname nedir?” sorusuna yanıt arayan işletme yöneticileri ve şahıs şirketi sahipleri için en önemli konu beyanname çeşitleri ve teslim sürecidir. Dijital ortamda, beyanname hazırlamak için kurgulanan yazılımlarla oluşturulan beyannameler, GİB üzerinden gönderilebilir. 

e-Beyanname işlemleri de tıpkı fiziki beyanname işlemleri gibi ilgili yasaya muhataptır. Yani teslim tarihleri, beyannamede bulunması gereken bilgiler, beyanname kategorileri ve teslim şartları gibi konular fiziki beyannamenin dahil olduğu yönetmeliğe uygun olmalıdır. e-Beyanname resmiyet yönünden fiziki beyanname yerine geçer ve beyan edilen bilgilerin işletme açısından yükümlülüğü aynıdır.  

e-Fatura finansmanı ve vergi yönetimi söz konusu olduğunda vazgeçilmez kavramlardan biri de beyannamedir. Çünkü işletmeler ticari faaliyetleri için beyannamede bulunarak vergi döngüsüne dahil olurlar. Son dönemde dijital ortamların bu alanda da yaygınlaşmasıyla birlikte, beyanname gönderimi için Gelir İdaresi Başkanlığı e-Beyanname alımı yapmaya başlamıştır. 

e-Beyanname ile ilgili en çok merak edilenlerden biri de e-Beyannamenin nasıl hazırlanacağıdır. Dijital uygulama ve özel yazılımlar üzerinden e-Beyanname oluşturulur. Hizmet sağlayıcının sunduğu ortamda hazırlanan e-Beyanname belgeleri Gelir İdaresi Başkanlığının resmi adresinden gönderilir.  

Firma yönetiminin mutlak ihtiyaçları arasında bulunan vergi beyanı ve beyanname hazırlıkları için bu belgelerin işlevlerini ve türlerini bilmek gerekir. 

Bu bağlamda beyanname türleri şu şekilde sıralanabilir: 

• Muhtasar Beyanname 
• Yıllık Gelir Beyannamesi 
• KDV Beyannamesi 
• Geçici Vergi Beyannamesi 
• Yıllık Kurumlar Vergisi Beyannamesi 
• Basit Usul Beyanname 
• Damga Vergisi Beyannamesi  

e-Beyanname güncelleme veya hazırlama sırasında yönetmeliğe uygun biçimde işlem yapmak adına beyanname türlerine hakim olunmalıdır. Böylece işletme yönetiminin birincil ihtiyaçları arasında bulunan beyanname süreçleri sağlıklı şekilde yürütülebilir. 

Ticari yaşamın en sık sorularından biri de “KDV beyannamesi nedir?” sorusudur. Katma değer vergisi, ürün ve hizmet satışları üzerinden alınan vergilerden biridir. Ticari yaşamda en sık tahsil edilen ve devlete en fazla beyanı yapılan beyanname türü de KDV beyannamesidir. 

Tüketicilerin satın alma işlemi için devlete ödemesi gereken katma değer, işletmelere ürün ücretiyle birlikte ödenir. Bu ödemeleri de işletmeler, toplu olarak devlete beyan eder. Her ürün ve hizmet başına KDV dahil fiyat belirlenir ve satış gerçekleşir. Bu satışlardan doğan devlet alacağı için de KDV beyannamesi hazırlanır ve devletin vergi alacağı ödenir.  

Muhtasar beyanname; şahıs ve sermaye şirketleri için önemli beyanname türlerinden biridir. Gelir vergisi ödemekle yükümlü olan herkes muhtasar beyanname hazırlar. 

Vergiden sorumlu kişi ya da kuruluşlar, diğer şahıslardan alınan vergilerin aktarımını beyan eder. Yani şahıs veya sermaye şirketleri diğer vatandaş, çalışan yahut kurumlardan “x vergisi” adı altında aldıkları ödemeleri, yaptıkları kesintileri muhtasar beyannamede devlete bildirir. 

Gelir Vergisi Kanunu’nda muhtasar beyanname kapsamında özellikle çalışandan yapılan vergi kesintileri için kapsamlı kurallar yer alır. Çalışanlardan yapılan vergi kesintileri işveren tarafından devlete beyan edilir.

Gelir vergisi mükellefleri ödemelerini yıllık olarak yapabilir. Kişi veya kurumlar, gelir vergisi mükellefi olabilir. Bu bağlamda her iki mükellef grubunun da yıllık vergi ödemeleri için beyanname sunarak ödeme yapacağı tutarı bildirmesi gerekir. 

Sermaye kazancı, ticari faaliyetlerden elde edilen gelirler, sigortalı çalışan olma vasfından hariç elde edilen çalışma ücretleri, kira geliri ve daha pek çok gelir grubu yıllık gelir vergisi kapsamına dahildir. Söz konusu kapsamda bulunan başlıklardan herhangi biri yoluyla gelir elde eden kişi ve kurumlar, yıllık olarak vergi ödemek için yıllık gelir vergisi beyannamesi düzenlemelidir. 

Gelir vergisi mükellefiyeti, kişi ve kurumlar için söz konusu olabilir. Her iki mükellef grubu da ödemelerini yıllık yapabileceği gibi yılın belli zaman dilimlerinde geçici vergi olarak yapabilir. 

Gelir vergisini üç aylık zaman dilimlerinde yılda dört kez yapan mükellefler geçici vergi beyannamesi hazırlar ve GİB’e gönderir.

Kurumların kendi aralarında yaptığı veya kişilerle kurumlar arasında yapılan işlemlerin belgelenmesi şarttır. Bu belgeleme için kullanılan kağıt ve diğer kırtasiye ürünlerinin masrafı için devlete damga vergisi ödenir. 

Damga vergisi beyannamesi ise bu işlemleri yürüten kurumlar tarafından bildiri yapmak için düzenlenir. Kağıt üzerinde resmi işlem gerçekleştiren herkes damga vergisi mükellefidir. 

Gelir Vergisi Kanunu 46. maddeye göre düzenlenen vergilendirme sistemi için basit usul beyanname hazırlanır. Bu verginin mükellefleri bir yılı kapsayan kâr ve zarar durumlarını Gelir İdaresi Başkanlığına bildirir. 

Basit usul vergilendirme sistemi ile birlikte muhasebe defteri zorunluluğu da ortadan kalkmıştır. Aynı zamanda kira giderleri için ayrıca muhtasar vergi beyannamesi düzenlenmesi gerekmez. Basit usul beyannameyi bildiri için kullanan mükelleflerin geçici vergiye tabi tutulmadığı özel şartlar da ilgili kanunda belirtilmiştir.

Kurumlar vergisi mükellefleri, sermaye şirketleridir. Firmalar yıllık kazançları üzerinden vergilendirmeye tabi tutulur ve ilgili tutara atanan oranda vergi öder. Bu vergiyi ödemeden önce elde ettikleri gelirleri beyan eden belgeyi hazırlayıp devlete bildirmeleri gerekir. Bu bildiri yıllık kurumlar vergisi beyannamesi ile yapılır. Geçici vergi ödemesi yapan kurumlar, yaptıkları ödemeleri peşin ödenen vergiler başlığı açarak mevcut tutardan düşebilir. 

e-Beyanname oluşturma ve güncelleme yetkisi edinen tüm gerçek ve tüzel kişiler vergi ödemelerinden önce bildirimde bulunmalıdır. Bu bağlamda e-Beyanname düzenleyebilecek kişi ve kurumlar şu şekilde sıralanabilir: 

• Yeminli mali müşavirlerle tasdik sözleşmesi yapan vergi mükellefleri (herhangi bir sınırlama olmaksızın) 
• 3568 sayılı kanunun verdiği yetkiyle ruhsat alan meslek mensupları 
• Tarım kredi kooperatifleri 
• Tarım kredi kooperatiflerine bağlı olarak faaliyet gösteren alt birlikler 
• İl özel idaresi 
• Kamu iktisadi teşebbüsleri 
• Belediyeler 
• Belediyelere bağlı faaliyet yürüten iktisadi işletmeler 
• Yeminli mali müşavirler 
• Serbest muhasebeci mali müşavirler 
• Döner sermayeli firmalar 
• Noter kuruluşları 
• Avukatlar 

Yıllık kurumlar vergisi beyanname güncelleme işlemleri için e-Beyanname platformu kullanılabilir. Bu işlemleri yapabilecek kuruluşlar arasında kamu-özel iktisadi teşebbüsleri de yer alır.    

e-Beyanname bildirimlerinin yapılması için öncelikle dijital ortamda belge hazırlanmalıdır. Elektronik beyanname hazırlığı için kullanılabilecek araçlar genel olarak şu şekilde sıralanabilir: 

• Adobe Acrobat Reader: Tahakkuk fişleri ve beyanname belgelerini düzenleyebileceğiniz bu program, oluşturulan bildirim belgelerini PDF formatıyla görüntülemenizi sağlar. 
• BDP: Beyanname Düzenle Programı olarak adlandırılan ve firmaların genel olarak beyanname süreçlerinde tercih ettiği uygulamadır. 
• JRE: Beyanname hazırlık programlarının çalıştırılması için zorunlu olarak eklenmesi gereken programlardan biridir. e-Beyanname hazırlamak isteyenler, hazırlık programına ek olarak Java Runtime Environment eklentisini edinmelidir. 

e-Beyanname, vergilendirme sürecinin en kritik aşamalarından biridir. Beyannameler aracılığıyla ödenmesi gereken vergilerin detayları ve gelir – gider durumunun bildirisi sunulur. 

Bu bağlamda belgelerin yönetmeliğe uygun şekilde ve belirlenen zaman dilimlerinde hazırlanması ve ilgili makama sunulması gerekir. Hem vergi dairelerindeki prosedür işlemleri hem de vergilendirme sürecinin başlangıcı için e-Beyanname, odakta yer alan bir belgedir.

Vergi ödemeleri sırasında en önemli bildiri olan beyanname, tahsilatta devlet kurumlarının baz aldığı resmi belgedir. Bu nedenle sunulan belgedeki bilgilerin doğru şekilde girilmesi ve yönetmeliğe uygun olarak hazırlanması gerekir. Ancak bazı hatalar sonucu bildiri beyanının girişinde revize yapmak gerekebilir. Bazen de işlemlerin iptali yahut farklı sebeplere bağlı olarak bu revizeye ihtiyaç duyulabilir. 

Dolayısıyla beyannamenin güncellenmesi ihtiyacı doğar. Aynı durum dijital ortamda teslimi yapılan e-beyannameler için de geçerlidir. e-Beyanname güncelleme işlemi, sunulan beyannamedeki bilgilerin revize edilmesi için yeni bir e-Belge düzenlenmesidir.  

e-Beyanname güncelleme işlemi için daha önceki beyannamenin oluşturulduğu programda değişiklikler yapılabilir. Revize edilen belgeler Gelir İdaresi Başkanlığına teslim süresi içinde sunulur. Gelir İdaresi Başkanlığı, kişi ve kurumların son olarak beyan ettiği belgeyi baz alır. 

Bu bağlamda kişi ve kurumlar e-Beyanname güncelleme işlemini, revize ettikleri belgeyi sisteme girerek son belge haline getirerek yapar. Girilen son belge de Gelir İdaresi Başkanlığının ilgili birimi tarafından mükellefin beyanı olarak kabul edilir. 

Figopara, Tedarikçi Finansmanı sistemi ile vadesi gelmemiş alacaklarınızı tahsil etmenizi sağlar. Figopara’nın tek sistem entegrasyonu sayesinde yalnızca e-Faturanızı sisteme girerek uzun süren evrak ve prosedür işlemleri ile uğraşmadan, birçok finans kurumunun teklifine aynı anda ulaşabilirsiniz. 

Hiçbir şart ve ek ücret olmadan platformumuza katılabilir ve işletmeniz için sunduğumuz avantajlardan yararlanmaya başlayabilirsiniz. Siz de hemen Figopara’ya katılın, nakit akışınızdaki belirsizlikleri ortadan kaldırarak rekabet gücünüzü artırın!