Anonim Şirket Nedir? Avantajları Nelerdir?

Anonim şirket kuruluşu ve detaylarını araştıranların bilmesi gereken ilk başlık, tanımlamaya ilişkindir. Anonim şirketler, ortakların şirketteki sermaye oranında sorumluluk aldıkları kategoridir. Finansal işlemler yürütmek isteyen girişimlerde anonim şirket kurmak gereklidir. 

Anonim şirket kurmak için gereken sermaye en az 50 bin TL olmalıdır. Bu bağlamda yüksek sermaye maliyetiyle kurulan şirketler arasında yer alır. Anonim şirket özellikleri arasında aynı zamanda ortakların alacak ve borç durumlarında edindiği sorumluluk da önem taşır. Çünkü diğer şirket türlerinden farklı olarak anonim şirket ortaklıklarının sorumluluk sınırı, ortaya konan sermaye ile orantılıdır. Girişimciler ya da kuruluşlar, anonim şirketlere ortak olduklarında; her türlü muhataplık için sermayeleri oranında sorumluluk alırlar.  

Kurumlar vergisi ödemekle mükellef olan anonim şirketlerin sahip olduğu birtakım özel nitelikler söz konusudur. Bu özelliklere hakim olmak, anonim şirket kuruluşu ve ortaklığı söz konusu olduğunda avantaj sağlar. 

Anonim şirket özellikleri genel olarak şu şekilde sıralanabilir: 

• Kanuni açıdan uygulama yasağı olmayan her iktisadi ve ticari faaliyet için anonim şirket kurulabilir. 
• Ana sözleşmelerde anonim şirketin kuruluş amacına dair konular açık şekilde belirtilir. 
• Anonim şirketler tüzel kişilik sahibidir. Bu özelliği ile şahısların kamu borçlarına karşı sorumlu olması gerekmez. 
• Türk Ticaret Kanunu gereğince anonim şirket kurmak için gerekenler arasında ilk şart birden fazla ortak olması yer alıyordu, son güncellemelerin ardından bu şart kaldırıldı ve tek kişi için de anonim şirket kurmak mümkün hale geldi. 
• Esas sermaye için gereken miktar halka açık olmayan şirketler namına 100 bin Türk lirasından aşağı olamaz. 

Anonim şirketler tüzel kişi kimliğine sahiptir. Bu bağlamda tüm sorumluluk, borç ve alacak ilişkilerinde ortaklar değil, şirket bizzat kendi namıyla yer alır. Aynı durum dava durumlarında taraf olmak konusu için de geçerlidir. Dava dosyasında muhatap alınan kişilik şirketin tüzel kişiliğidir. 

Şirket kuruluşunda dikkate alınması gereken özellikleri detaylı incelemek, sermayedarlar için avantaj sağlar. Çünkü çeşitli şirket türleri olduğu gibi bu türlerin kuruluş ve yönetimine ait farklı özellikler de bulunur. Dolayısıyla anonim şirket kurmak ya da anonim şirket ortağı olmak isteyenlerin bu özellikleri dikkatle incelemesi önerilir. 

Hacim ve yatırım bakımından yüksek çaplı şirketler arasında yer alan anonim şirketler de kendine has özelliklere sahiptir. Özellikle kuruluş ve yönetim adına yapılan değişiklikleri yakından takip önemlidir. Bu sayede yasal sınırlar ve sorumluluklar hakkında bilgi edinmek de kolaylaşır.  

Anonim şirket ortakların sorumluluğu bakımından avantajlı bir şirket türüdür. Bu nedenle kimlerin şirket kuruluşunda yer alabileceği merak konusu olmaktadır. Anonim şirket kuruluşunda hem şahıslar hem de kurumlar yer alabilir. Bazı şirket türlerinde tüzel kişilerin ortak olması mümkün değildir. Ancak anonim şirket kuruluşu için tüzel kişilikler de ortak olma hakkına sahiptir. Tüzel kişilerin ortak olma hakkından ötürü küresel çapta en sık tercih edilen şirket türleri arasında yer alır. 

Anonim şirket kurmak isteyen kişi ve kuruluşlar için herhangi bir yasal engel bulunmamaktadır. Çünkü bazı şirket türlerine tüzel kişilikler ortak olamaz. Bu nedenle tüzel kimliğe sahip kurumların o şirket türleri için ortaklık kurgulama şansı olmamaktadır. Ancak anonim şirketler için böyle bir engel bulunmaz. 

Tüzel kimliğe sahip kuruluşlar, çeşitli kurumlar yahut şahıslar, kuruluş aşamalarında bulunan şartları yerine getirdiği takdirde anonim şirket ortağı olabilir. Tüzel kişilerle gerçek kişiler aynı anonim şirketin kuruluşu için ortaklık yapabilir.  

Anonim şirket kurmak isteyen şahıs veya kuruluşların esas sözleşme hazırlaması gerekir. Bu sözleşmenin usulleri, ticaret kanunları uyarınca düzenlenir. Anonim şirketlerin kuruluşunda hazırlanan esas sözleşmenin barındırması gereken içerik ve başlıklar genel olarak şu şekilde sıralanabilir: 

• Şirketin kuruluşu sırasında belirlenen ünvan 
• Şirkete ait merkezin bulunduğu lokasyon bilgileri 
• Sermayeye esas miktar, sermayeye ortak olan her ortağın sermayedeki oranı 
• Şirketin sermaye paylarının nama veya hamile yazılı olacakları
• Ayni sermayeler bulunuyorsa, bunlar için değerleri karşılığında şirketten verilecek ortaklık payının oranı 
• Pay sahibi olan ortakların sermaye paydaşlığının oran ve birim bilgileri 
• Hesap dönemi bilgileri 

Esas sözleşme hazırlandıktan sonra noter onayı alınması gereklidir. Anonim şirket kurma maliyeti yalnızca ortaya konan sermayeden ibaret değildir. Sermaye haricinde şirket merkezinin ve binasının kurgusu, personel ihtiyacı, sarf malzemeleri, e-fatura finansmanı ve diğer yatırım gereçleri gibi çeşitli kategorilerde bütçeye ihtiyaç duyulur. Noter onay süreçlerinde de sözleşme onayı dahil farklı ödemelerin yapılması gerekir. 

Anonim şirket kuruluşu sırasında ihtiyaç duyulan bütçe hacmi değişkenlik gösterir. Çünkü anonim şirketlerde sermaye alt sınırı olmakla birlikte daha yüksek miktarlarda sermaye için tercih edilebilir. 

Anonim şirketlerde sermaye alt sınırı 50 bin TL’dir. Ancak bu şirketler de kendi içinde halka arz edilme durumlarına göre kategorize edilir. Bu bağlamda halka arz edilmeyen anonim şirketlerin sermayesi en az 100 bin TL olmalıdır. Aynı zamanda sermaye haricinde, kuruluş sözleşmesinin onayından şirket merkezinin bütçe ihtiyaçlarına dek çeşitli alanlar için bütçeye ihtiyaç duyulur. Sonuç olarak da şirketin sahip olduğu hacimle bağlantılı biçimde kuruluş maliyetleri değişkenlik gösterir. 

Anonim şirket kurarken dikkat edilmesi ve araştırılması gereken konulardan bir diğeri evraklardır. Çünkü resmi onay sürecinde belirli evrak ve belgelerin ilgili makamlara sunulması zorunludur. 

Anonim şirket kurmak veya ortak olmak isteyenlerin sunması gereken evraklar şu şekilde sıralanabilir: 

• Muhasebe vekalet belgesi (noter onaylı) 
• Noter onaylı imza beyannamesi 
• Kira kontrat örneği ve aslı 
• İkametgah belgesi sureti veya aslı 
• Şirket sahibi yahut ortağına ait iki adet fotoğraf  

Şirket kuruluş süreçleri, tür fark etmeksizin çeşitli prosedürlere bağlıdır. Bu prosedürlerin yasal temeli ticaret kanunlarından alınır. Bu bağlamda evrak temini başta olmak üzere usul ve esasların kanuna uygunluğu şarttır. 

Kuruluş aşamasında gereken ek belge ve evrak sunumları ilgili makamlar tarafından başvuru sahiplerine listelenir. Bu listede yer alan belgelemeler başvuru sahipleri tarafından yapılmalıdır. Suret ve asılları aynı anda istenen belgeler usule uygun biçimde sunulmalıdır. 

Eski dönemlerde anonim şirket kuruluşu için gereken ortak sayısı en az beş idi. Ancak son yasal düzenlemelerin ardından bu alt sınırda değişiklik yaşandı. Güncel yasalara göre anonim şirket kuruluşu sırasında bir alt sınır bulunmuyor. Yani tek başına bir tüzel veya gerçek kişi anonim şirket kurabilir. 

Önceki dönemlerde tüzel ya da gerçek kişi fark etmeksizin en az beş ortağın bir araya gelmesi zorunluydu. Bu nedenle ortak sayısını tamamlayamayan girişimciler, diğer nitelikleri taşısa bile anonim şirket kuramıyordu.  

Son yıllarda yapılan yasal düzenlemeler sayesinde girişimciler için bu zorunluluk ortadan kaldırıldı. Artık anonim şirket kuruluşu sırasında ortak sayısının beş olmasına gerek yoktur. Tüzel kişi kimliğiyle bir kuruluş veya şahsı adına gerçek kişiler anonim şirket kurma hakkına sahiptir. Her iki kuruluş şekli için de anonim şirket kurma esasları geçerlidir. Ortak sayısında ise anonim şirketler adına bir üst sınır bulunmamaktadır. Yani şirketin ortak sayısını herhangi bir sınır olmadan artırılabilir.  

Ortak sayısı beş yüz kişi veya kuruluşu aşan şirketlerde sermaye piyasasının onayı gerekir. Bu onayın alınabilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu’na başvuru yapılır. Ortak sayısı beş yüz sermayedarı aşan anonim şirketler, kurulun gözetim ve onayından geçmekle yükümlüdür. 

Kurul denetimi ve onayının temel amacı, halka arz edilen anonim şirketlerin borsa yatırımları başta olmak üzere denetlenmesini sağlamaktır. Bu sebeple halka arz edilen anonim şirketlerde ortak sayısının beş yüz sermayedarı aşması bu başvuru sürecini zorunlu kılar. 

Anonim şirketler ortak sorumluluğu açısından en fazla avantajın elde edildiği türlerden biridir. Çünkü anonim şirketlerde ortak olan kişi ya da kurumlar şahsen sorumluluk almazlar. Anonim şirketlerin tüzel kişilikleri bulunur. Bu bağlamda her türlü kamu borçları ya da işlemlerde tüzel kişilikleriyle sorumluluk alırlar. Dolayısıyla ortaklar bu sorumlulukları üstlenmek zorunda kalmaz. Diğer şirket türlerinde vergi ve kamu borçları söz konusu olduğunda ortaklar yönetici kabul edilir. Bu durumda borç ve alacak ilişkilerine şahsen muhatap olmaları gerekir.  

Anonim şirket kuruluşu ve sonrasında yönetim kadrosu ortaklardan oluşturulabilir. Ancak yönetim kadrosu için böyle bir zorunluluk yoktur. Ortaklar şirketin yönetiminde dilerse yer alabileceği gibi yönetim için uzman bir kadro da tayin edilebilir. Sorumluluklar bakımından şirketin yönetimi muhatap alınır. Ortakların sorumlulukları bizzat yönetimde olmadıkları sürece şahsi değildir. Yani herhangi bir kamu ya da özel borç, alacak ilişkisinde anonim şirketin tüzel kişiliği dikkate alınır.  

Şirket ortağı veya kurucusu olmanın getirdiği birtakım sorumluluklar bulunur. Ancak anonim şirketler söz konusu olduğunda ilgili sorumluluklar anonim şirketin kendisine aittir. Çünkü anonim şirketler tüzel kişiliklere sahiptir ve her türlü mükellefiyetten kendi namına sorumlu kabul edilir. 

Anonim şirketlerin sorumluluklarının başında da vergi ödemeleri yer alır. Bu bağlamda anonim şirketlere ait vergi sorumlulukları şu şekilde sıralanabilir: 

• Anonim şirketlerin tüzel kişiliği olmasından dolayı kurumlar vergisi ödemesi gerekir. 
• Tüm beyannameler, her türlü vergi ve harç dahil elektronik olarak sunulabilir. 
• Kurumlar vergisi ödemeleri vergi matrahında bulunan birimin %20’si kadardır. 
• Şirket çalışanlarından, gerçek kişi ya da kurumlardan yahut serbest meslek erbaplarından aldıkları hizmetler söz konusu olduğunda anonim şirketlerin stopaj ödemesi gerekir. 
• Muhtasar beyanname hazırlıkları, çalışan sayısına bağlı olarak değişken periyotlara tabidir. 
• On kişiden fazla çalışan sayısı bulunan şirketler ayda bir beyanname vermelidir. 
• Çalışan sayısı on kişinin altında kalan şirketler için üç ayda bir beyanname verme hakkı bulunur. 
• Geçici vergi ödemesi için üç ayda bir kez kurumlar vergisi beyannamesi sunulur. 
• Dağıtılan kâr payı üzerinden %15 oranla gelir vergisi stopajı yapılmalıdır. 

Anonim şirketlerde maktu damga vergisi ödeme yükümlülüğü de vardır. Bu şirket türü aynı zamanda aldığı hizmetlerin alt başlıklarında yer alan stopaj ve gelir vergisi stopajı hesaplarını da yapmalıdır. 

Yani şirketin merkezi veya hizmet alanı fark etmeksizin bir kiralama işlemi yaptığında stopaj yükümlülüğü doğar. Dolayısıyla anonim şirketler yalnızca kurumlar vergisi mükellefi değildir. Aynı zamanda çeşitli iş ve işlemlerin getirdiği alt başlık vergilendirme kategorilerine de dahil edilirler.  

Anonim şirketlerde dağıtılan kâr payları gelir kabul edilir. Bu durumda dağıtılan payların %15’i oranında gelir vergisi stopaj hesabı yapılmalıdır. Kurumlar vergisi mükellefi olan anonim şirketler yıllık olarak vergi ödemesi yapabileceği gibi geçici vergi şeklinde de ödeme yapabilir. 

Geçici vergi sistemiyle kurumlar vergisi ödemek isteyen anonim şirketlerin periyotlara uygun olarak beyanname sunması gerekir. Yani yıllık kurumlar vergisini üç aylık periyotlar halinde ödeyen bir anonim şirket, ödeyeceği döneme ait kurumlar vergisi için geçici kurumlar vergisi beyannamesi sunmakla mükelleftir. 

Figopara, Tedarikçi Finansmanı sistemi sayesinde uzun süren prosedür işlemleri ile uğraşmanıza gerek kalmadan, yalnızca sisteme e-Faturalarınızı yükleyerek alacaklarınızı vadesini beklemeden tahsil etmenizi sağlar. Figopara’nın tek sistem entegrasyonu ile aynı anda birden çok finans kurumundan teklif alabilir, ihtiyacınız olan teklifi onaylayabilirsiniz.

Avantajlarımızdan yararlanmak için tek yapmanız gereken hiçbir ek ücret ve şart olmadan platformumuza üye olmak. Siz de hemen Figopara’ya katılın, nakit ihtiyaçlarınızı anında karşılayın!