İş Planı Nedir? Nasıl Hazırlanır?

“İş planının temel amaçları nelerdir?” sorusunu cevapladıktan sonra değinilmesi gereken bir diğer nokta iş planı hazırlamanın aşamalarıdır. Çünkü iş planı hazırlanırken öncelik verilmesi gereken ve sıralamayla gerçekleşmesi gereken bazı adımlar bulunur. Bu bağlamda hangi başlıkların kullanılacağı, içerikte yer alması gereken detaylar, raporlar ve bilgilendirmelere özen gösterilmelidir. Öte yandan gelecek hedefleri söz konusu olsa da belirli bir zaman dilimi kapsanmalı ve bu tarihler arasındaki her detay zaman yönetimine uygun şekilde yerleştirilmelidir.   

Bir iş planı hazırlanmak istendiğinde ilk iş, firmanın hangi amaçla hizmet ettiğini tespit etmek olmalıdır. Ardından bu amaçlara dair gerçekleştirme zemini ve usulleri tahlil edilmelidir. Bu tespitler için firmanın sahip olduğu nicel ve nitel değerlere hakim olunması gerekir. İş planı hazırlanırken yönetimin çalışma şemasına mutlaka yer verilmeli, hedef pazar nitelikleri de raporda başlıklar halinde değerlendirilmelidir.   

İş planı hazırlıklarının vazgeçilmez kategorilerinden biri de tahmini maliyet ve mevcut mali hacim oranlamasıdır. Çünkü planın gerçekleşmesi için gereken gider ve ödemelerin firma mevcudiyetiyle uyumlu olması gerekir. Aksi halde verimli bir iş planı hazırlamak isterken farklı mali çakışmalara, hatta zarar tablolarına sebep olunabilir. Dolayısıyla çalışma şeması, gelecek hedefleri, zaman yönetimi ve maliyet hesaplamaları senkronize biçimde iş planı tablolarında yer almalıdır.  

İş planı hazırlanırken önem arz eden konuların başında içerik bilgisi yer alır. Genel olarak iş planı hazırlıklarında dikkate alınması gereken içerik başlıkları şu şekilde sıralanabilir: 

• İşletme yönetim özeti: İlk aşamada iş planının hazırlanma amacı, söz konusu amaçların gereklilikleri ve hedeflerin gerçekleşmesi halinde elde edilecek faydalar gibi ön bilgilendirmelerin yapıldığı özet bölümüdür. Hazırlanan özet, iş planının işletme ve hedefleri doğrultusundaki kazanımlarını genel hatlarıyla ortaya koyar. 
• Firma geçmiş bilgileri: İşletmenin kuruluşundan itibaren, günümüze kadar yaşanan gelişmeleri ve elde ettiği hedef kazanımları bu bölümde yer alır. Yeni kurulacak olan işletmelerin iş planına ait bu bölümlerde kuruluş ve girişim süreçlerine dair tanıtım odaklı bilgilendirmeler yer alabilir. 
• Ürün ve hizmetler bölümü: Bu aşamada firmanın satış yapmak istediği ürünlere ve sağladığı hizmetlere yönelik açık bir bilgilendirme yapılır. Aynı zamanda satış hedefi olan ürün ve hizmetlere dair nicel değerler, depolama kapasitesi, maliyet hesabı, hedef kitle ile mevcut portfolyo ve rakip analizi yer alır.  
• İşletme yönetimi bölümü: İş planlarının işletmeye ait kaynaklar ve birimlerle ilgili detayları sunduğu başlıktır. İlgili birimlerden plana dair destek alınması için sunum yapılan bu bölümde, hedef kazanımların işletme amaçlarına uygun olması ve mevcut mali, ayni ve nakdi varlıkların sınıflandırılması sağlanır. Aynı zamanda bu amaçlara ait planlamanın kolaylaşması için çeşitli yönetim politikaları değerlendirmeye sunulur. 
• Pazarlama: Hedef pazarın ve pazarlama faaliyetlerinin bilgilendirmesi pazarlama bölümünde yapılır. Bu faaliyetlerde ürün ve hizmetin yer aldığı kategorilere özen gösterilir. Çünkü her kategorinin kendine ait risk payı, hedef kazanım hacmi ve öznel politikaları bulunabilir. Dolayısıyla iş planı nedir ve nasıl hazırlanır, diye sorgulayanlar tarafından pazarlama bölümünün detaylarına dikkat edilmelidir. 
• Finansal bilgiler başlığı: İş planlarında kritik önem arz eden başlıklardan biridir. Firmanın mali tablolarına ait değerlendirmeler, kâr hedefleri ve mevcut kâr karşılaştırmaları, yatırım kurumlarından alınan ve alınması planlanan krediler, maliyet hesabı ve mevcut finansal değerlerin uyumu gibi tüm alt başlıklar bu bölümde net şekilde sunulur. 

İş planı hazırlarken dikkat edilmesi gerekenler ve ihtiyaç duyulan bilgiler söz konusu olduğunda üç temel başlık ortaya çıkar. Bu başlıkların haricinde de dikkat noktaları mevcuttur ancak o başlıklar işletmelerin çalışma alanı, hacmi ve hedef kazanımlarına göre değişiklik gösterebilir. 

Her alan ve hacimdeki firma için iş planı hazırlığında dikkat edilmesi gereken üç başlık şu şekilde sıralanabilir: 

• İş planı yönetici özeti: Temel yapı taşlarından biri olan yönetici özeti, iş planında yönetimin görev ve sorumluluklarıyla mevcut hedefler arasında bir bağlantı kurar. Böylece görev dağılımı, mevcut kaynakların yönetimi ve denetimi özet halinde sunularak genel bir çerçeve çizilir. 
• Hedef kitle ve rakip analizi: Bu bölümde ürün ve hizmetler için belirlenen hedef müşteri topluluğunun nitelikleri, mevcut portföye yapılacak ürün ve hizmet sunumu, hedef kitleye ulaşma araçları, rakip değerlendirmeleri ve rakip politikalara karşı ortaya konulması hedeflenen politikalar yer alır. Hangi alanda olursa olsun, her firmanın iş planlamasında mevcut varlıkların değerlendirilmesi ve rakip analizinin senkronize biçimde sunulması bu başlık altında gerçekleşir. 
• Ürün ve hizmetlerin tanımı: İş planı hazırlıklarında üçüncü temel başlık ürün ve hizmetlere ilişkindir. Mevcut ürün ve hizmetlerin nitelikleri, üretim süreçleri, varsa üretimi hedeflenen ürün-hizmet kategorileri, rakip ürün-hizmet karşılaştırmaları bu bölümde detaylarıyla sunulur. 

İş planı örnek ve çalışmaları için temel sebeplerden biri hedeflere dair yapılacakların bir sisteme oturtulmasıdır. Aynı zamanda mevcut durum değerlendirmeleri ve hedefler arasında koordinasyon sağlayan bir liste yaratılır. Ek olarak çalışma düzeni ve çalışanlara dair özel şemalar çıkarılarak zaman yönetimi sağlamak kolaylaşır.   

İş planları bireysel ve kurumsal olarak hazırlanabilir. Kişisel çalışma hedeflerine uygun biçimde düzenlenen iş planlarında düzene ilişkin çalışmaların odağında zaman yönetimi yer alır. Yalnızca bireysel ve kurumsal olarak değil, farklı iş kuruluşları ve ortaklar için de iş planı hazırlanabilir. Bu hazırlıkların yapılması için söz konusu planın sahibiyle ilgili gerekli bilgi akışının eksiksiz biçimde sağlanması önemlidir. 

İş planı çalışmalarında yapılmak istenenlerden biri de hedef kazanımlara uygun türlerde raporlar oluşturmaktır. Raporlarda; personel çalışma şemalarından satış-pazarlama hedeflerine, rakip analizlerinden mevcut mali hacme ve faktoring hesaplama çalışmalarına kadar sayısız başlık bulunur. Bu bağlamda içerikle koordineli biçimde uygun raporlama türünün de tercih edilmesi gerekir. 

İş planı türlerine ve içeriklerine hakim olmak aynı zamanda verimi artırır. Çünkü mevcut dönem değerlendirmesi ile gelecek dönemlere dair hedef belirlemeleri ancak uygun iş planı tercih edildiğinde mümkündür. 

Dolayısıyla iş planı hazırlıkları sırasında, hangi planın hedeflere uygun olduğuna karar verilmelidir. Bu kararda en önemli etken iş planı türlerinin içerik bilgilerine hakim olmaktır. İş planı türleri temelde dört farklı gruba ayrılır. Bunlar; mini plan, çalışma planı, sunum planı ve stratejik plan olarak sıralanır. 

Mini planlar genel olarak 1-10 sayfa hacminde ve finansman ağırlıklı hazırlanır. Gelir tahminleri, mevcut mali durum değerlendirmeleri, nakit akışının kapsamı ve hedefleri ana bilgilendirme maddeleri olarak sunulur. Ayrıca işletmenin mali değerlerine katkı sunabilecek ek politikalar da mini plan içine dahil edilebilir. 

İş süreçlerinin gerçekleşmesi, yönetimi ve düzenlenmesi için yapılan şema odaklı planlara çalışma planı adı verilir. “Business plan nedir?” diye merak edenlerin bilmesi gereken bir başka başlıktır. Çünkü genellikle çalışma planları üzerinden business modellemelerle gelişmeler aktarılır. Aynı zamanda kurum kültürünün, hedef kazanım ve hedef kitle ile iletişimin sunulduğu çalışma planında, zaman yönetimi odakta tutularak şirket idaresinde nitelik artırmak da amaçlanır. 

Kurulma aşamasında veya daha kurulmuş markalar/şirketler tarafından hazırlanan iş planı türüdür. Kısa ve orta vadede işletmenin hedefleri ve portföy çalışmalarını odakta tutar. Çalışma şemalarına personelden mali hacme kadar pek çok argüman dahil edilir. Bütçe yönetim kritikleri de bu plan içinde yapılabilir. 

Kritik planlama modellerinden biridir. Temelde kaynak kullanımı ve zaman yönetimi yer alır. Gelecek dönem hedeflerinde uygulanması muhtemel politikalar, rakip ürün ve hizmet analizleri, firmanın güçlü ve zayıf yönleri ile bunların gelişimi ve değişimine dair stratejiler plana dahil edilir. 

Kullanım hedeflerine bağlı olarak iş planları pek çok farklı başlıkta ve alt kategoride incelenir. Her birinin kendine has özellikleri, yararları ve uygulama zeminleri mevcuttur. 

İşletmelerin sahip olduğu mali hacimden kuruluş zamanlarına kadar sayısız etken de göz önünde bulundurularak en faydalı plan tercih edilmelidir. Ancak genel anlamda her iş planının sahip olduğu temel özellik, yönetimde ve stratejide nitelikli katkılar sunmasıdır. 

İş planının faydaları şu şekilde sıralanabilir: 

• Sürdürülebilir yönetim politikalarına yeni bakış açıları katar. 
• Zaman yönetiminde güvenilir stratejiler sunar. 
• Firmanın güçlü ve zayıf yönlerini işlevsel kullanmayı mümkün kılar. 
• Gelecek dönem hedefleri ve risklerine ilişkin bilgi akışı sağlar. 
• Olası sorunlara karşı çözüm odaklı politikalar benimsemeye yardımcı olur. 
• Finansal değerlendirmeler, e-fatura finansman veya faktoring çalışmalarına ışık tutar. 
• İş yönetiminde şeffaf, tarafsız ve bilinçli yönetim argümanlarını kullanmayı kolaylaştırır. 

İş planı kullanarak yönetime katkı sağlamak, firmaların mevcut ve gelecek dönem hedeflerine daha güvenilir adımlarla ilerlemesini sağlar. Hangi alanda olursa olsun, vazgeçilmez ihtiyaçlardan biri olan zaman yönetimi ve stratejik planlama döngüsü, iş planı modellemeleri ile daha verimli şekilde kurgulanır. 

İş planı hazırlamak isteyenler için yaygın kullanılan ve işlevsel örnekleri hakkında bilgi sahibi olmak avantaj sağlar. Bu örneklerden ilki basit iş planı örnekleridir. 

Venngage tarafından sunulan bu taslaklarda temel düzey işletme yönetim argümanları ve onlara uygun planlama şemaları yer alır. Ayrıca KOSGEB tarafından sunulan basit plan örnekleri de yaygın şekilde kullanılan taslaklar arasında yer alır. 

Planlama üzerine profesyonel eğitimler de veren KOSGEB tarafından resmi adresinde ödüllü iş planı örnekleri sunulur. Bu örnekler baz alınarak, işlevsel ve hedeflere uygun planlamalar yapılabilir. 

İş planı hazırlarken finansal süreçlerinizi rahatlatmak ve nakit akışınızı hızlandırmak için Figopara yanınızda! Tedarikçi finansmanı platformu olan Figopara; vadesi gelmemiş alacaklarınızı anında nakde dönüştürmenize ve finansal süreçlerinizi kolaylaştırmanıza yardımcı olur. 

Figopara’nın tek sistem entegrasyonu ile aynı anda birçok finans kurumuna ulaşabilir, vadesi gelmemiş alacaklarınızı anında nakde çevirebilirsiniz. Sizin için sunduğumuz avantajlardan yararlanmak için platformumuza hiçbir şart ve ek ücret ödemeden üye olabilirsiniz. Siz de hemen Figopara’ya katılın, erken finansmana kavuşup finansal süreçlerinizi kolaylaştırın!