Bilanço Nedir? Bilanço Tablosu Nasıl Hazırlanır?

Bilanço, işletmelerin para varlıklarının tamamını gösteren bir tür çizelgedir. Açılış bilançosu da bilançonun kapsamında yer alır. Bir şirket kurulduğunda sahip olduğu varlıklar, bu varlıkların sağlandığı kaynaklar ve firmanın sermayesi açılış bilançosunda yer alır.

Bir şirketin finansal sağlığını değerlendirmek ve mali durumunu anlamak için kullanılan önemli bir finansal tablo olan bilanço, şirketin varlıklarını, borçlarını ve özkaynaklarını gösteren bir muhasebe belgesidir. Şirketin dönen ve duran varlıklarıyla birlikte kısa vadeli ve uzun vadeli borçlarını içeren bilanço, bir bakışta şirketin mali durumu hakkında bilgi verir. Denklemsel bir yapısı olan bilanço, varlıkların borçlara ve özkaynaklara eşit olduğu temel bir muhasebe prensibine dayanır. 

Bu finansal tablo, şirket yöneticilerine, yatırımcılara ve diğer paydaşlara, şirketin mali gücünü değerlendirme ve geleceğe yönelik tahminler yapma konusunda önemli bir araç sağlar.

Firmanın gelirleri ve giderleri, bilançonun ana unsurları arasında yer alır. Bir firmanız bulunuyorsa eğer, firmanızın yükümlülükleri, operasyonları, varlıkları hakkında daha çok bilgi edinmek istersiniz. Çünkü bu tür bilgilerin her biri, firmanızın gerçek değerini anlamanızı sağlar. 

 

Gelir Tablosu Nedir?

Gelir tablosu nedir sorusu kapsamında gelir tablosu, bir şirketin belirli bir dönem içerisindeki net kârı ve net zararını gösteren çizelgedir. O dönem içinde şirketlerin gelirleri, gider ve maliyetleri gelir tablosunda yer alır. Şirketlerin finansal analizlerinin yapılabilmesi noktasında son derece önemli olan bu tablo, dönem içindeki faaliyetlerin de analiz edilmesini sağlar. Bu nedenle gelir tablolarının anlaşılabilir şekilde hazırlanması gerekir.

Gelir tablosunun hazırlanmasında belirli bir dönem esas alınır. Örneğin tablo, aylık periyotlar şeklinde hazırlanabilir. Bunun yanı sıra şirketin faaliyetlerini bir yıl içerisinde değerlendirebilecek şekilde de hazırlanması mümkündür. Tablo hazırlanırken gelir ve gider kalemlerinin ilgili dönem içinde tamamlanmış olması son derece önemlidir. Bu nedenle şirketin geleceğine yönelik tahminler ya da ödemesi alınmamış satışlar gelir tablosuna dahil edilmez.

Şirketlerin finansal analizlerini yapabilmelerine destek olan gelir tablosunun temel olarak iki farklı türü bulunur. Bunlar Rapor Tipi Gelir Tablosu ve Hesap Tipi Gelir Tablosu’dur. Rapor Tipi Gelir Tablosu’nda belirlenen döneme ait gelir ve giderlerin tamamı alt alta yazılır. Ardından en sonda net rakam elde edilir.

Hesap Tipi Gelir Tablosu’nda ise sayfaya büyük bir T harfi çizilir. Sağ tarafa gelirler, sol tarafa giderler yazılır. Ardından kâr-zarar belirlenir. Her iki gelir tablosunda da hesaplama son derece pratik bir şekilde yapılır.

Gelir tablosunun hazırlanabilmesi için tabloya konu olan verilerin tamamının elde edilmesi gerekir. Bu veriler; olağan gelir ve kârlar, süreklilik gösteren ve göstermeyen gelir ile giderler, olağan gider ve zararlar, olağandışı gider ve zararlar ile olağandışı gelir ve kârlar şeklinde sıralanabilir. Tablonun son derece sistematik bir şekilde hazırlanabilmesi için fiş, fatura ya da e-fatura bulundurulması gerekir. Bu tür ögeler, harcama takibinin çok daha kolay ve doğru bir şekilde yapılmasını sağlar.

Gelir tablosunun hazırlanması sırasında bazı hususlara dikkat edilmesi gerekir. Bu hususlar genel hatlarıyla şu şekilde sıralanabilir:

• Mali tablolar ilkelerine uygun bir formatta hazırlanması gerekir.
• Tutarı bulunmayan kalemler gelir tablosuna dahil edilmemelidir.
• Tablonun düzenlenebilmesi için belirlenen dönemin sonunda dönem sonu envanter işlemleri tamamlanmalıdır. Ayrıca satılan malların maliyet kaydının yapılması da gerekir.
• Tabloda gelir hesapları 6, gider hesapları ise 7 ile başladığından gelir ve gider kalemleri doğru alanlara eklenmelidir.
• Değerlerin tamamı brüt miktarı ile tabloya işlenmek zorundadır.
• Olağanüstü durumlar nedeniyle meydana gelen kâr ve zararlar da tabloya eklenmelidir. Fakat bu tür kalemler, ayrıca belirtilmeli ve normal faaliyetlerin dışında tutulmalıdır.

Belirtilen hususların her biri, gelir tablosu nedir, nasıl hazırlanır sorularının cevapları arasında yer alır. Şirketler açısından büyük bir öneme sahip gelir tablosunun bilanço ile ilişkisi de oldukça dikkat çekici bir konudur.

 

Gelir Tablosu ve Bilançonun İlişkisi Nedir?

Bilançoyla gelir tablosunun şirket bazında finansal analizlerin yapılmasında önemli bir yeri olduğu aşikardır. Peki ama bu ikili arasındaki ilişki tam olarak nedir? Gelir tablosuyla bilanço aynı şey midir yoksa aralarında birtakım farklılıklar var mıdır?

Bilanço ve gelir tablosunun her ikisi de bir şirketin mali durumu hakkında bilgi verir. Fakat bunu farklı yöntemler kullanarak yaparlar. Bu nedenle gelir tablosuyla bilançonun arasındaki farkları şu başlıklar altından incelemek olanaklıdır:

Gelir ve Gider İlişkisi: Gelir tablosunda firmaların gelirleri ile giderleri gösterilir. Gelirlerden giderlerin çıkarılması ile firmanın net gelir ya da zararı hesaplanır. Bilançoda ise gelir tablosundan elde edilmiş olan net gelir ya da zarar yer alır. Yapılan analizler sonucunda şirketin mali durumu belirlenir.

Süre: Bilançoda belirli bir tarih esas alınır. Bu tarihte şirketin özkaynakları, varlıkları ve borçları hakkında yapılan incelemeler tabloya eklenir. Böylelikle firmanın, belirlenmiş olan dönemin sonundaki mali durumu yansıtılmış olunur. Gelir tablosunda ise genellikle 1 yıl içerisinde şirketin gelir ve giderleri yer alır.

Varlık ve Kaynak Arasındaki İlişki: Bilançoda temel olarak varlıklar, borçlar ve özkaynaklar bulunur. Yapılan hesaplama sonrasında elde edilen net gelir, özkaynakları etkiler. Fakat gelir tablosunda durum biraz daha farklıdır. Gelir tablosunda bir dönem içindeki faaliyet sonuçları bulunur. Fakat bu sonuçların varlık ve borçlar üzerinde herhangi bir etkisi bulunmaz.

Finansal Analiz: Gelir tablosunda şirketin belirli bir dönem içindeki performansı değerlendirilir. Bilançoda ise çok daha detaylı bir analiz yapılır. Yapılan hesaplamalar sonucunda şirketin finansal durumunun yanı sıra varlık, borç ve özkaynaklarının tespiti gerçekleştirilir.

Şirketlerin mali durumlarını anlayabilmesi son derece önemli olduğu için hem gelir tablosunun hem de bilançonun bu konuda dikkat çeken çalışmalar arasında yer aldığı bilinir.

 

Bilanço Hesaplama

Bilanço tablosu oluşturmak için bilançonun denklemini ve denkleme dahil olan öğelerin neleri ifade ettiğini bilmek gerekir. Denklem içerisinde temel olarak varlık, borç ve özsermaye olmak üzere 3 farklı öğe yer alır. Varlıklar, bir firmanın nelere sahip olduğunu belirten bir kavramdır. Bununla birlikte şirketin sahip olduğu borç, yükümlülük kavramına dahil olur. Firmanın giderleri olarak da tanımlanabilir. Özsermaye ise sahiplerin işletmede ne kadar hisseleri olduğunu ifade eder.

Bilanço denklemi şu şekildedir: Varlıklar (Aktif) = Borçlar (Pasif) + Özkaynaklar 

Kullanılan bu denklemi şu şekilde özetlemek olanaklıdır:

• Varlıklar (Aktif):

Dönen Varlıklar (Kısa Vadeli Varlıklar): Nakit, stoklar, alacaklar gibi şirketin bir yıl içinde çabucak nakde çevirebileceği varlıkları temsil eder.

Duran Varlıklar (Uzun Vadeli Varlıklar): Binalar, makineler, taşıtlar gibi şirketin uzun vadeli olarak elinde bulundurduğu varlıkları temsil eder.

• Borçlar ve Özkaynaklar (Pasif):

Kısa Vadeli Borçlar: Kısa vadeli kredi borçları, tedarikçi borçları gibi bir yıl içinde ödenmesi gereken finansal yükümlülükleri temsil eder.

Uzun Vadeli Borçlar: Uzun vadeli kredi borçları, tahviller gibi bir yıl içinde ödenmesi gerekmeyen, uzun vadeli finansal yükümlülükleri temsil eder.

Özkaynaklar: Şirketin sahiplerine ait olan sermayeyi ve şirketin kâr veya zararının biriktiği hesapları temsil eder.

Eğer varlıklar, borçlar ve özkaynaklar eşitse, şirketin bilançosu dengededir. Bu basit denklem, bir şirketin finansal sağlığını değerlendirmek ve yatırımcılara, kredi verenlere ve diğer paydaşlara şirketin mali durumu hakkında bilgi vermek için kullanılır.

Bilanço hesaplama nasıl yapılır sorusu kapsamında, bilanço hesaplaması şu şekilde yapılır:

Varlıklar (Aktif):

• Dönen Varlıklar:

Nakit: ₺100,000

Stoklar: ₺150,000

Alacaklar: ₺75,000

Toplam Dönen Varlıklar: ₺325,000

• Duran Varlıklar:

Binalar: ₺500,000

Makineler: ₺200,000

Toplam Duran Varlıklar: ₺700,000

Toplam Varlıklar (Dönen + Duran Varlıklar): ₺1,025,000

Borçlar ve Özkaynaklar (Pasif):

• Kısa Vadeli Borçlar:

Kısa Vadeli Krediler: ₺50,000

Tedarikçi Borçları: ₺75,000

Toplam Kısa Vadeli Borçlar: ₺125,000

• Uzun Vadeli Borçlar:

Uzun Vadeli Krediler: ₺400,000

Toplam Uzun Vadeli Borçlar: ₺400,000

• Özkaynaklar:

Sermaye: ₺500,000

Kâr: ₺300,000

Toplam Özkaynaklar: ₺800,000

Toplam Borçlar ve Özkaynaklar (Kısa Vadeli Borçlar + Uzun Vadeli Borçlar + Özkaynaklar): ₺1,325,000

Bu örnekte, varlıklar (aktif) ve borçlar ile özkaynaklar (pasif) arasındaki denklem sağlanmaktadır (1,025,000=1,325,000). Bu durumda, bilanço dengededir.

 

Bilanço Nasıl Hazırlanır?

Bilançonun doğru ve sistemli bir şekilde hazırlanması önemlidir. Çünkü şirketler, finansal durumlarına göre gelecek planlamalarını yapar. Bu kapsamda bilanço nasıl hazırlanır sorusuna 5 aşamada cevap vermek mümkündür:

1- Zaman Aralığının Belirlenmesi

Bilançoyu hazırlayabilmeniz için bilançoya dahil olacak zamanı belirlemelisiniz. Raporlama tarihi ya da raporlar ne zaman derlenecektir? Bu soruya cevap vermek, bilançonun hazırlanmasındaki ilk aşama olarak değerlendirilebilir. Raporlama tarihinin yanı sıra raporlama dönemini de seçmelisiniz.

2- Raporlama Tarihi İtibarıyla Şirket Varlıklarının Tespit Edilmesi

İkinci adım, raporlama tarihi itibarıyla şirket varlıklarının belirlenmesidir. Bu noktada varlıkları cari ve sabit olmak üzere iki farklı kategori üzerinden belirleyin. Dolayısıyla varlıkların hangi kategoriye girdiğini doğru bir şekilde tespit etmelisiniz. Varlıkları belirledikten sonra kategorilerin alt toplamlarını almalısınız. Daha sonra alt toplamları da toplayarak bir sonraki adıma geçebilirsiniz.

3- Raporlama Tarihi İtibarıyla Şirket Yükümlülüklerinin Belirlenmesi

Şirket yükümlülükleri kısa vadeli ve uzun vadeli olmak üzere iki farklı kategori üzerinden belirlenir. Giderler alt toplamlara ayrılarak en sonunda toplanır.

4- Öz Kaynakların Hesaplanması

Bu aşamada hem birikmiş kazançlar hem de sermaye ayrı ayrı olacak şekilde sınıflandırılır.

5- Toplam Varlıklar Borç ve Öz Kaynaklarla Karşılaştırılması

Bilançoda varlıkların özkaynaklar ve yükümlülüklerin toplamına eşit olması gerekir. Dolayısıyla yapılan hesaplamanın bu denklemi sağlıyor olduğundan emin olunmalıdır.

 

Bilançonun Bileşenleri Nelerdir?

Bilançonun hesaplanabilmesi ve firmaların mali durumlarının tespit edilebilmesi için çeşitli bileşenler ön plana çıkar. Bilançonun bileşenleri temel olarak 3 farklı başlık halinde incelenebilir. Daha önce de bahsedildiği üzere bu bileşenler varlıklar, yükümlülükler ve öz kaynaklardır. Bilanço hazırlama noktasında da önemli olan bu bileşenler, firmaların finansal durumlarının tespit edilmesine katkıda bulunur.

Bilançonun bileşenleri arasında yer alan varlıklar, şirketin gelirleri olarak değerlendirilebilir. Dönen varlıklar ve duran varlıklar; şirketin gelirleridir. Nakit, alacaklar, patent gibi varlıkların her biri; şirketlerin gelirleri kapsamında yer alır.

Her şirketin gelirleri olduğu gibi giderleri de bulunur. Giderler, borçlar ya da yükümlülükler olarak da ifade edilebilir. Şirketin giderleri kısa vadeli olabildiği gibi uzun süreli de olması mümkündür. Tedarik borçları ve kısa vadeli krediler, şirketlerin kısa süreli borçlarıdır. Bunun yanı sıra tahviller ve uzun süreli krediler, şirketlerin uzun süreli borçları arasında yer alır.

Şirketlerin birikmiş kazançları ya da sermayeleri olan öz kaynakları da bilançonun bileşenleri arasında kendisine yer bulur. Bahsi geçen bileşenlerin tamamı, bilançonun hesaplanabilmesi için son derece önemlidir. Dolayısıyla bu bileşenler, hesaplamaya dahil edilerek şirketin bilançosu tespit edilir.  

 

Bilanço Analizi Nasıl Yapılır?

Bilançonun hesaplanması kadar önemli olan bilançonun analizi; eldeki verilerin anlamlandırılması, değerlendirilmesi ve yorumlanması sürecinin tamamını ifade eder. Hazırlanan bilançonun analiz edilmesi, firmaların mali durumlarının belirlenmesini sağlar. Bu noktada bilançonun nasıl yorumlandığı hakkında açıklama yapmak oldukça önemlidir.

Firmalar, mali yıl olarak adlandırılan dönem içinde finansal bildirgelerini hazırlamak ve yayınlamak durumundadır. Mali yıl ise temelde 12 aylık süreci kapsar. Bu nedenle firmaların 3 aylık periyotlara ayrılmış 4 adet çeyrek bilançosunun olduğunu belirtmek mümkündür. Şirketlerin bilançosunun yorumlanması aşamasında bu bilgi oldukça önemlidir.

Bilançonuzu hesapladıktan sonra öncelikle şu soruyu sormalısınız: 1. çeyrek ile 4. çeyrek arasında firmada herhangi bir dalgalanma meydana geldi mi? Şirketiniz bu süre içinde herhangi bir dalgalanma yaşamamış olabilir. Fakat yaşadıysa bu dalgalanmanın nedenini öğrenmeniz gerekir.

Bilançonun yorumlanması noktasında önemli bir diğer husus, “analist beklentileri” olarak ifade edilebilir. Her firmanın gelirleri, kazanç ve operasyon değerleri farklılık gösterebilir. Yatırım kuruluşlarının analistleri, bu unsurları ön planda tutarak çeşitli tahminler gerçekleştirir. Bu tahminler, temel olarak “konsensüs beklentisi”dir. Şirketler tarafından açıklanan bilançolarda bulunan konsensüs beklentileri, piyasaların buna göre pozisyon almasını sağlar.

Belirtilen hususların her biri, bilanço okuma adımlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunur. Bilanço analizi ve bilançonun doğru okunması, firmaların finansal analizlerini sistematik bir şekilde yapmalarını sağlayarak firma geleceği için etkili adımların atılmasına katkıda bulunur.

 

Şirketler Ne Zaman Bilanço Hazırlar?

Şirketler bilançolarını mali yıl olarak adlandırılan dönemde hazırlar. Bu nedenle her üç ayda bir firmanın bilançosu hazırlanır. Ardından şirket bilançoları açıklanır. Anonim şirketlerin bilançolarını hazırlaması ve elde edilen bilançolarını açıklaması gerekir. Bilanço açıklayan şirketler, piyasaların yükselmesi ya da inişe geçmesine etkide bulunur.

 

Figopara ile E-Fatura Finansmanınızı Kolaylaştırın, Geleceğe Yatırım Yapın!

Yenilikçi bankacılık sistemi ile müşterilerine profesyonel ve kurumsal hizmet sunan Figopara, e-faturanızı vadesinden önce nakde çevirmenizi sağlar. Şirketlerin e-fatura finansmanı konusunda uzman desteği almasını sağlayan Figopara, teknolojik ve yenilikçi ürünleriyle sizlerin yanında yer alır. Siz de e-fatura finansmanı desteğinden yararlanmak istiyorsanız; Figopara web sitesine giriş yapabilir, vadesi gelmemiş çek ve e-faturalarınızı anında nakde çevirebilirsiniz.